AKP Hükümeti, 2009 yılı için tahmini bütçeyi 262 milyar YTL olarak açıkladı. Aslan payı yine faize ayrıldı.
Küresel mali kriz gölgesinde hazırlanan ve mart ayında yapılacak yerel seçimin de gözetildiği 2009 mali yılı bütçe büyüklüğü 262 milyar YTL olarak belirlendi.
2009 mali yılı genel bütçe ödenekleri toplamı 257 milyar 634.7 milyon YTL olarak belirlendi. Bütçe ödeneklerinden en büyük pay, 58 milyar YTL ile faiz ödemelerine ayrıldı. Bu rakam, bir yılda eğitime ayrılan miktarın 2 katından fazla; sağlığa ayrılan payın ise yaklaşık 5 katına denk geliyor. Bütçe gelirlerinin 220,6 milyar YTL’si vergiden elde edilecek. Bunun yüzde 66,5’i ise dolaylı vergilerden karşılanacak.
2009 yılında genel bütçe gelirleri 244 milyar 170,9 milyon, özel bütçeli idarelerin gelirleri 3 milyar 877,6 milyonu öz gelir, 12 milyar 632 milyonu Hazine yardımı olmak üzere 16 milyar 509.7 milyon, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri de 1 milyar 923.6 milyon YTL olarak öngörüldü. Buna göre, merkezi yönetim toplam bütçe harcamaları, Hazine yardımları ve gelirden alınan paylar hariç olmak üzere 262 milyar 110,4 milyon YTL olarak belirlendi.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri de 248 milyar 48,5 milyon YTL olarak hedeflendi. Buna göre 2009 için 14 milyar 61,9 milyon YTL bütçe açığı öngörüldü. 2008 yılı merkezi yönetim bütçe başlangıç hedeflerine göre bütçe ödeneği yüzde 17,7 artırılırken, bütçe geliri hedefi yüzde 21,2 büyütüldü.
Vergi hedefi 220,6 milyar YTL
2009 yılında genel bütçe gelirlerinin %90 oranındaki 220 milyar 602,9 milyon YTL’lik bölümünün vergi yoluyla tahsil edilmesi hedefleniyor. Teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinin 7 milyar 382,9 milyon, bağış ve yardımlar ile özel gelirlerin 944,1 milyon, faiz, pay ve cezaların 21 milyar 172,6 milyon, sermaye gelirlerinin 13 milyar 141,3 milyon YTL olması, böylece brüt 263 milyar 243,7 milyon YTL’ye ulaşacak genel bütçe vergi gelirlerinin 19 milyar 72,8 milyon YTL’lik red ve iadeden sonra net 244 milyar 170,9 milyon YTL olması öngörüldü.
2009 yılında öngörülen vergi gelirlerinin 69 milyar 209,6 milyon YTL’si gelir ve kazanç üzerinden, 4 milyar 895,3 milyonu da mülkiyet üzerinden olmak üzere toplam 74 milyar 104,9 milyon YTL’lik bölümünü doğrudan vergiler oluşturuyor.
Dahilde alınan mal ve hizmet vergileri, dış ticaret ve işlemlerinden alınan vergiler ile damga vergisi, harçlar gibi dolaylı vergi kalemlerinden beklenen tahsilat ise 146 milyar 435.9 milyon YTL’ye ulaşıyor. Buna göre gelecek yıl toplam vergi gelirinin yüzde 66,5’i dolaylı vergi kalemlerinden bekleniyor.
Buna karşılık 2009’da 58 milyar YTL faiz ödeyecek. Bütçe büyüklüğünün yüzde 22,1’i, gelirlerin yüzde 23,4’ü faize gidecek.
Yüzde 4 büyüme hedefi
2009 mali yılı bütçe büyüklükleri ile birlikte temel makroekonomik göstergelere ilişkin hedefler de belirlendi. Buna göre gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) bu yılın tümünde cari fiyatlarla 994 milyar 315 milyon, sabit fiyatlarla % 4 olacağı tahmin ediliyor. GSYH’nin gelecek yıl cari fiyatlarla 1 trilyon 111 milyar 438 milyon YTY’ye ulaşması hedeflenirken, sabit fiyatlarla büyüme oranının yüzde 4’le aynı düzeyde gerçekleşeceği öngörülüyor. Toplam yurt içi talebin 2009’da cari fiyatlarla 1 trilyon 175,4 milyar YTL’ye, sabit sermaye yatırımlarının da 242.4 milyar YTL’ye ulaşacağı tahmin ediliyor. Sabit fiyatlarla yurt içi talepte yüzde 4, sabit sermaye yatırımlarında yüzde 5 büyüme bekleniyor.
Diyanet’in ödeneği artırıldı
Toplam bütçe ödenekleri geçen yıla göre yüzde 18 artırılırken, Milli Eğitim Bakanlığı’nın ödeneği yüzde 21,7 artışla 27 milyar 883,7 milyon YTL’ye, bunun toplamdaki payı da %10,5’ten yüzde 10.82’ye yükseltildi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ödeneği yüzde 8,9 azaltılarak 26 milyar 401 milyon YTL’ye düşürüldü. Bunun toplam ödenekler içindeki payı da % 13,3’ten % 10,3’e indi.
Milli Savunma Bakanlığı’nın ödeneği % 9,5’le genel artışın altında bir oranda artırılarak 14 milyar 532,6 milyon YTL olarak belirlendi. Genel bütçe ödenekleri içinde Milli Savunma’nın payı yüzde 1.08’den yüzde 5.64’e düştü.
Sağlık Bakanlığı’nın ödeneği % 17,5 artışla 12 milyar 720,3 milyon YTL olurken, toplamdaki payı % 5’ten % 4,9’a geriledi. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ödeneği % 20,3 artırılarak 7 milyar 934,8 milyon, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ödeneği de % 22.8’le genel oranın üzerinde artırılarak 2 milyar 454.3 milyon YTL’ye yükseltildi. (Ankara/ANKA)