Son günlerde tüm dünyada olduğu gibi ilimizde de hava kirliliği tartışılıyor. Herhangi bir termik santral, demir çelik fabrikası veya ağır sanayisi olmamasına; son yıllarda birçok site, konut ve meskende doğalgaza geçilmesine rağmen kış aylarında kaloriferlerin ve sobaların yakılmasıyla birlikte özellikle akşam saatlerinde, hava kirliliği hat safhaya çıkmaktadır.
Elbette kentte sağlıklı ve planlı bir kentleşme olmaması, coğrafi konum, topografik ve iklim yapısı, yoğunlaşan trafik, azalan yeşil alanlarda havanın kirlenmesinde etken faktörlerdendir. Bu düzensizlik kirliliğin havada asılı kalmasına neden olmakta, kirli havanın dağılmasını engellemektedir.
Yapılan çalışma ve verilere göre Adıyaman olarak bırakın Avrupa standartlarını ulusal hava kirliliği standartlarını dahi çok aşmış durumdayız. Kıyafetlerimize kadar is ve duman kokusunun sindiği, nefes almanın zorlaştığı, birçok sağlık sorununu tetikleyen, fiili olarak sokağa çıkma yasağı gibi insanları eve hapseden, bu durum insan sağlığı açısından kabul edilebilir değildir.
Ciddi partiküler madde kirliliğinin olduğu ilimizde yakılan kömürün kalitesi (özellikle dar gelirli vatandaşa dağıtılan kömürde) ve diğer fosil yakıtlarda yeterli bir denetim mekanizması olduğunu sanmıyoruz; olsaydı bu kadar kirlilik olmazdı. Eğer yanılıyorsak yetkililer bunu izah etmeli, hava ölçüm istasyonlarından elde edilen verileri kamuoyuyla paylaşmalı ve vatandaşı bu konuda bilinçlendirmelidir.
Hava kirliliği insan sağlığı başta olmak üzere, tüm canlı yaşamı üzerinde ölümcül, sanatsal mimari yapılar üzerinde tahrip edici etkisi olan, sağlıklı dengeli yaşamı, ekonomik yapıyı olumsuz yönden etkileyen önemli ekolojik bir sorundur. Yeterli ve gerekli önlem alınmaması halinde insan yaşamında solunum sistemi hastalıkları, astım, KOAH, akut bronşit, kronik bronşit ve kalp hastalıklarında ciddi artış olacaktır. Ayrıca kirlilikle birlikte artan Karbonmonooksit, Karbondioksit, kükürtdioksit seviyesi ortamdaki oksijen miktarının azalmasına nefes darlığı, öksürük, göğüste sıkışma, yorgunluk, halsizlik şikâyetlerinin artmasına yol açacaktır.
Zorunlu olmadıkça çocukların, yaşlıların, gebelerin ve kronik hastalığı olanların kirli havanın yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkmamasını önermek önemli ve değerli bir uyarı olmakla beraber geçici bir çözümdür. Kalıcı çözümler ancak yetkililerin görev sorumluluklarını yeterince yapmaları ile sağlanır. Türkiye de hava kirliliği artarken Avrupa’da hava kirliliğinin yüzde 30-40 oranında azalmasının nedeni mevzuatın uygulanmasıdır. Örneğin dumansız hava sahasına gösterilen hassasiyet kadar keşke dar gelirli vatandaşlara dağıtılan düşük kaliteli kömürlere de hassasiyet gösterilseydi ya da vatandaş doğalgaza teşvik edilip faturalarında indirim uygulansaydı belki sorun bu kadar büyümezdi.
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası
(SES)
Ekoloji Komisyonu Adına
Hasan DENİZ