Hukuk Büromuzun “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik” Bilgi Notu
Bilindiği üzere 26 Nisan 2022 tarihinde 31821 sayılı Resmi Gazete’de “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri hakkında Yönetmelik yayınlanmıştır. Bu yönetmeliğin yürürlülüğe konulmasına “3153 sayılı Radiyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun” 3. Maddesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 2. ve 103. Maddeleri gereğince karar verilmiş olup bu yönetmeliğin bazı maddelerinin ilgili meslek mensuplarının kazanılmış haklarına ve iş güvenliğine yönelik tehdit oluşturduğunu düşünmekteyiz. Bu maddeler aşağıda belirtilmiştir.
Yönetmeliğin 4.maddesinde tanımlar yapılmıştır. Bu tanımlarda denetimli alan ve gözetimli alan ayrımı ile ilgili tanımlamalar önemlidir. Burada belirtilen doz limitleri ile ilgili bilimsel bir tespit olup olmadığının araştırılması gerekir. Kanaatimize göre denetimli alan ile gözetimli alan ayrımının yapılması bizatihi hizmet veren personelin hakları bakımından oldukça önemlidir. Bu tanımlamalara bilimsel dayanakları ile itiraz edilecektir.
Yönetmeliğin 7.maddesinin 3.fıkrasında radyasyon kaynakları ile çalışacakların çalışma süresini aşmamak kaydı ile vardiya veya nöbet şeklinde çalışma yapılabileceği düzenlenmiştir. Bu husus daha önce Radyoloji Tüzüğünde düzenlenip gece çalışma yasaklanmıştı. Ancak radyoloji tüzüğü Anayasa değişikliğinden sonra yürürlükten kaldırılmıştır. Dolayısıyla konuyu 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde değerlendireceğiz.
Yönetmeliğin 7.maddesinin 4.fıkrasında hamilelik şüphesi olan hamile veya emziren çalışanlar ile ilgili düzenleme soyut olarak yapılmış, açık şekilde belirtilmemiştir. Burada radyasyondan korunmanın ne şekilde sağlanacağı düzenlenmemiştir. Yani bu kişilerin denetimli ve gözetimli alanda bu süre içerisinde çalışmayacaklarının açık olarak yazılması gerekir.
Yönetmeliğin 8.maddesi tamamen problemlidir. Burada denetimli alanlarda çalışanlara yıllık izne ilaveten sağlık izni verileceği, bu iznin denetimli alanda fiilen çalıştığı süre dikkate alınarak yönetmeliğe ekli Ek 2 de yer alan sağlık izin tablosunda belirtilen çalışma süresine göre belirleneceği belirtilerek esasında kanunla verilmiş bir hak neredeyse kullanılamayacak hale getirilmiştir. Dayanak 657 sayılı kanunun 103’e son fıkrasında şua nedeni ile sağlık izninin kullandırılacağı açık olup herhangi bir sınırlama ölçütü getirilmemiştir.
Yönetmeliğin 8.maddesinin 2.fıkrasında mobil röntgen veya skopi gibi hareketli cihazları kullananlar bakımından da verilecek sağlık izin süresinin denetimli alanda fiilen çalıştığı dikkate alınarak Ek 2 deki tabloya göre düzenleneceği belirtilmiştir.
Yönetmeliğin 8.maddesinin 5.fıkrası da sağlık izin süresinin hesabında mazeret ve yıllık izin sürelerini düşüreceği belirtilerek, yeni bir sınırlandırma ölçütü getirilmiştir.
Yönetmeliğin geçici 1.maddesinde faal halde bulunan radyoloji merkezlerinin yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde uyumu gerçekleştirecekleri belirtilerek radyasyondan korunma tedbirleri ile çelişecek uzunlukta bir süre belirtilmiştir.
RADYOLOJİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ BİLGİ NOTU :
Yönetmeliğin 4.maddesinde denetimli alan tanımı ile gözetimli radyoloji birimi tanımının sorunlu olduğunu belirtmek gerekir. Bu tanımlamalara bilimsel dayanakları ile itiraz edilmelidir.
Yönetmeliğin 11.maddesinin 9 ve 10.fıkrasında vardiya ve nöbet çalışması düzenlendiğinden bu hususta 6331 sayılı kanun uyarınca değerlendirme yapılacaktır.
Bu yönetmeliğin 12.maddesindeki maddesindeki personelin görev ve sorumlulukları, 13. Maddesindeki radyasyon doz limitleri üzerinde çalışılması gerekir çünkü yönetmeliğin 21. Maddesi ile 2012 tarihli iyonizan radyasyon kaynakları ile çalışan personelin radyasyon doz limitleri ve çalışma esasları hakkında yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. Dolayısıyla bu yönetmelik ile ilgili biraz daha ayrıntılı inceleme yapmamız gerekecektir.
Her iki yönetmelik ile ilgili dava hazırlığımız devam etmektedir. Bu konularda çeşitli bilimsel makaleler incelenecek ve teknik konularda görüş alınarak değerlendirmeye son hali verilecektir.