OHAL Komisyon kararıyla görevlerine iade edilen üyelerimizin mali ve özlük haklarının iadesinde pek çok sorun yaşanmakta, yaşadıkları hak kayıpları gereği gibi tazmin edilmemektedir. Üyelerimizin karşılaştığı sorunlar ve izlenebilecek hukuki süreçlere ilişkin temel bir bilgilendirme aşağıda sunulmaktadır. Komisyon kararıyla iade edilen üyelerimizin hak kaybına uğramamaları için mali ve özlük haklarıyla ilgili göreve başladıktan hemen sonra ve kurumlarına başvuru yapmadan önce muhakkak şube, temsilcilik veya genel merkezimizle iletişime geçmesi gerekmektedir.
1-OHAL İşlemleri İnceleme Komisyon kararlarını sendikalara mı ulaşıyor? Nereden Takip edeceğiz?
Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu başvuruları ihraç edilen üyelerimiz tarafından yapıldığı için başvuru sonuçları Sendikaya değil üyelerimize ulaşıyor. Bu nedenle üyelerimizin adres bilgilerinin değişmesi durumunda Komisyona bulundukları illerin valilikleri aracılığıyla bilgi vermesi önem taşıyor.
Başvuruların durumunu OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonunun sayfasından takip edebilirsiniz.
2-Komisyonca olumlu karar verilenler “açıktan mı” ataması yapılır? Eski görev yerimizde mi başlayacağız?
Başvurunun kabulü halinde karar, kadro veya pozisyonunun bulunduğu kuruma, yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan öğretim elemanları için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilir.
Kamu görevine iade edilmesine karar verilenlerin eski kadro veya pozisyonuna atanması esastır. Ancak müdür yardımcısı veya daha üstü ile bunlara eşdeğer yöneticilik görevinde bulunmakta iken kamu görevinden çıkarılmış olanların atamalarında, söz konusu yöneticilik görevlerinden önce bulundukları kadro ve pozisyon unvanları dikkate alınır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilenlerin atama teklifleri; Ankara, İstanbul, İzmir illeri dışında ve 2006 yılından sonra kurulan yükseköğretim kurumlarına öncelik verilmek kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından kamu görevinden çıkarıldığı yükseköğretim kurumu haricinde tespit edilecek yükseköğretim kurumlarından birine önceki kadro unvanlarına uygun olarak on beş gün içinde yapılır.
Kurumlar, bildirim veya atama teklif tarihini takip eden otuz gün içerisinde atama işlemlerini tamamlar. Bu kapsamda yer alan personele ilişkin kadro ve pozisyonlar, ilgililere ilişkin atama onaylarının alındığı tarih itibarıyla diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir işleme gerek kalmaksızın ilgili mevzuatı uyarınca ihdas, tahsis ve vize edilmiş sayılır.
Atama emri, ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından ilgililere tebliğ edilir.
Tebliğ tarihini takip eden on gün içerisinde göreve başlamayanların bu maddeden doğan atanma hakkı ile mali hakları düşer.
3- Kamu görevinden ihraç edildikten sonra başka bir şehre yerleştim, atamamın bu şehre yapılması mümkün olur mu?
- soru yanıtında ifade edildiği üzere OHAL Komisyonu kararı ile iade üzerine kişinin eski görev yerinde göreve başlatılması esastır. Bu düzenleme 23 Ocak 2017 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 685 sayılı KHK’de “…unvanları ve yürüttükleri görevler itibarıyla başka kurumlarda görevlendirilmeleri mümkün olmayanlar hariç olmak üzere daha önce istihdam edildikleri kurumlar dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarında eski statülerine ve unvanlarına uygun kadro ve pozisyonlara Devlet Personel Başkanlığı tarafından ikamet ettikleri il dikkate alınarak onbeş gün içinde yapılır.” Şeklinde idi.
685 sayılı KHK’de 2018 yılında yapılan değişiklikle eski görev yerine iade esas hale gelmiş, olması gerektiği gibi eski görev yerine iade esas olmuş, ancak ikamete uygun atamaya ilişkin bir düzenlemeye ayrıca yer verilmemiştir.
Üyelerimizden Genel Merkezimize ulaşan bilgiler arasında uygulamada, OHAL komisyon kararını sistemden öğrenip henüz eski görev yerine ataması yapılmadan ilgili bakanlığa başvurarak ikamet ettiği ilde atanma talebini Bakanlığa ileten kamu çalışanlarının taleplerinin Bakanlıkça değerlendirildiği bilgisi yer almaktadır.
Bu nedenle ihraç tarihinden sonra başka bir ilde ikamet etmeye başlayan üyelerimizin Komisyonun iade kararını öğrenmeleri üzerine ikamet değişikliği nedeniyle ikamet ettikleri ile atanma talebiyle ilgili bakanlığa başvurmaları mümkündür.
Bakanlığın bu talebi kabul etme zorunluluğu bulunmamaktadır.
4- OHAL Komisyon kararını OHAL Komisyon sayfasından öğrenmem veya kararın tarafıma tebliği itibariyle yapmam gereken işlemler nedir?
OHAL Komisyon kararı sistemde öğrenildikten bir süre sonra taraflara tebliğ edilmektedir. Uygulamada İl Müdürlükleri aracılığıyla veya Üniversiteler tarafından kişiye ulaşılmakta ve tebligat yapılmaktadır. Herhangi bir aksaklık yaşanmaması bakımından evrak sürecinin il Müdürlüklerinden veya ilgili Üniversiteden takibi mümkündür.
Ancak esas olan 3. Soru cevabında belirtildiği üzere atama emrinin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından üyemize tebliğ tarihini takip eden on gün içerisinde göreve başlanmasıdır. 10 gün içerisinde göreve başlanmaması durumunda ilgili Kanun kapsamında doğan atanma hakkı ile mali hakları düşmektedir.
Tebliğ ile ilgili adres güncellemelerinin yapılmasına, sistemdeki ikamet bilgilerinin doğru olmasına, il Müdürlükleri veya YÖK ile iletişimde olmaya dikkat edilmelidir.
5- Kamu görevine dönmek istemiyorum. Mali ve özlük haklarımı alabilir miyim?
Dördüncü soru yanıtında belirtildiği üzere atama emrinin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından üyemize tebliğ tarihini takip eden on gün içerisinde göreve başlamaması durumunda ilgili Kanun kapsamında doğan atanma hakkı ile mali hakları düşmektedir.
Mali ve özlük hakları alabilmenin koşulu göreve süresi içerisinde başlamaktır. Kamuda çalışmayı düşünmeyen üyelerimizin parasal ve özlük haklarını alabilmeleri için göreve başlangıçlarını yapmaları gerekmektedir. Göreve başladıktan sonra üyelerimiz çekilme haklarını kullanarak görevlerinden ayrılabilecek ve bu durumda mali ve özlük haklarını talep edebileceklerdir.
6- Kamu görevinden ihraç edildikten sonra Türkiye dışında yaşamaya başladım, geri dönmeyi düşünüyorum/düşünmüyorum, mali ve sosyal haklarımı alabilir miyim? Almak için ne yapmalıyım?
Dördüncü soru yanıtında belirtildiği üzere atama emrinin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından üyemize tebliğ tarihini takip eden on gün içerisinde göreve başlanması gerekmektedir. 10 gün içerisinde göreve başlanmaması durumunda ilgili Kanun kapsamında doğan atanma hakkı ile mali hakları düşmektedir.
Türkiye dışında yaşayan üyelerimizin geri dönmek istemeleri durumunda 10 günlük süreyi geçirmemeleri, Covid nedeniyle yaşanan ulaşım kısıtlamaları veya sağlık mazereti gibi hukuki bir mazeretlerinin bulunması durumunda bu mazereti kuruma bildirerek mazeret bitimini geçirmeyecek şekilde göreve başlamaları gerekmektedir.
Mali ve özlük hakları alabilmenin koşulu göreve süresi içerisinde başlamaktır.
Göreve başlamayı düşünmeyen üyelerimizin de izlenebilecek hukuksal yollarla ilgili şube, temsilcilik veya genel merkezimizle iletişime geçmesi gerekmektedir.
7- İşe başladığımızda ihraç dönemindeki mali ve özlük haklarımızı alabilecek miyiz?
OHAL Komisyon kararıyla göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarılma tarihlerini takip eden aybaşından göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenmesi gerektiğine dair düzenleme bulunmaktadır.
Mali haklar idare tarafından dar yorumlanmakta ve sadece sabit ek ödeme ve maaş ödemesi faizsiz olarak hesaplanarak ödenmektedir.
8- İşe başladığımızda mali haklarımız için dilekçe vermemiz gerekiyor mu?
Öncelikle göreve iade sonrası mali ve sosyal haklara ilişkin tüm başvuru süreçlerinin, bir hak kaybı yaşanmaması için Şubelerimizle ve ihtiyaç durumunda Genel Merkezimizle iletişim halinde sürdürülmesi gerekmektedir.
İşe başlandıktan hemen sonra idareye mali haklarla ilgili bir başvuru yapılması önerilmemektedir. Hukuk birimimizce, idarenin mali hakları hesaplayarak ödemesinin ardından eksik ödemelerle ilgili talepçi olunması önerilmektedir.
Sağlık Bakanlığı kadrosunda çalışan üyelerimizin faiz, performans ek ödemesi, bölge tazminatı, giyim yardımı, nöbet ücreti gibi parasal haklarına, ödemelerdeki vergi kesintisine ilişkin ayrı ayrı açıklamada bulunulacaktır.
9- Mali ve özlük haklarım ile ilgili tek bir dilekçe ile başvuru yapabilir miyim? Tüm alacaklarımı tek bir davada talep edebilir miyim?
- soruda ifade edildiği üzere mali ve özlük haklara ilişkin ayrı ayrı açıklamada bulunulacaktır. Her bir mali hakkın hukuki dayanağı farklı olduğu için (faiz, performans, bölge tazminatı …) her bir mali hak ile ilgili ayrı dava açılması gerekmektedir. Bu nedenle dilekçelerin de ayrı ayrı verilmesi önerilmektedir. Tek bir dilekçe ile idareye başvuru yapılmış olsa bile davaların ayrı ayrı açılması gerekmektedir. Tek bir dilekçe ile birden fazla mali hak için dava açılması durumunda Mahkeme davaların ayrı ayrı açılması için dilekçeyi reddedecektir. Bu durum yargılama süresini uzatacaktır. Bu nedenle aşağıda her bir mali hakka ilişkin ayrı ayrı açıklanacağı üzere mali ve özlük haklara ilişkin, göreve başladıktan ve maaş ve sabit ek ödemesi yapıldıktan sonra ayrı ayrı dilekçeler ile başvurulmalı, başvuruların evrak kayıt numaraları alınmalı ve dava sürelerine dikkat edilmelidir.
10- İşe başladıktan sonra işyeri mali haklarım için dilekçe vermemi istedi, ne yapmalıyım?
Genel Merkezimize ulaşan bilgilere göre OHAL Komisyon kararı ile kamu görevine iade edilen üyelerimizden göreve başlatıldıkları işyeri mutemetleri mali ve sosyal hakları için dilekçe talep edebilmektedir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki OHAL komisyonunun çalışmasını düzenleyen 7075 sayılı kanunun kararların uygulanması başlıklı 10.maddesinde göreve iade edilenlerin arada geçen sürelerine denk gelecek şekilde mali ve sosyal haklarının ödeneceği açıkça düzenlenmektedir. Ayrıca 375 sayılı KHK’nın geçici 35.maddesinde de aynı hüküm bulunmaktadır.
Bu durumda üyelerimizin her iki yasal durumu mutemetlere hatırlatıp kendilerinden dilekçe talep edilmemesi gerektiğini söylemeleri ve dilekçe isteme uygulamasından vazgeçilmesi konusunda ısrar etmeleri gerekmektedir.
Şayet dilekçede ısrar edilirse Şubelerimizden temin edilecek dilekçe örneği doldurulup kuruma verilebilir. Verilecek dilekçe 2 suret hazırlanmalı bir sureti verilirken alınacak tarih ve sayı numarası kişide kalacak olan dilekçenin üzerine yazılmalıdır. Bu şekilde ödeme talep edildikten sonra 30 gün içerisinde ödeme yapılmaması veya ödemelerin faizsiz olarak yapılması halinde dava açmak isteyen üyelerimizin durumu Şubeye veya genel merkezimize hızlıca bildirilmesi gerekmektedir. Çünkü 30 gün içerisinde ödeme yapılmaması durumunda bu sürenin sonunda veya 30 gün içerisinde faizsiz ödeme yapılması durumunda ödeme tarihi itibariyle 60 günlük dava açma süresi işlemeye başlamaktadır.
11- Sabit ek ödeme ve maaş ödemesinin faiz hesaplanmadan yapıldığı bilinmektedir. Faizsiz ödeme üzerine yapmam gereken işlemler nedir?
Mali haklara ilişkin ödemenin faizsiz yapılması durumunda doğrudan dava açılabileceği gibi faiz talebiyle idareye başvurmak ve talebin reddi halinde dava açmak da mümkündür.
Hukuk birimimizce maaş ve sabit ek ödemenin faizsiz ödenmesinin ardından idareye başvurarak idarenin talebi reddetmesi üzerine dava açılması önerilmektedir.
İdarenin ödeme yapması üzerine faiz talepli başvuru dilekçesi örneği Şubelerimizden temin edilebilecektir. Talep dilekçesi verildikten sonra hak kaybına uğramamak için sürelere dikkat etmek gerekmektedir.
Faiz hesaplanmadan ödemenin yapılması ile birlikte 60 günlük dava açma süresi başlamaktadır. İdareye faiz için yapılan başvuru dava süresini kesmektedir. Faiz talebiyle yapılan başvuruya idarenin 30 gün içerisinde yanıt vermesi gerekmektedir. 30 gün içerisinde yanıt verilmemesi durumunda da talep reddedilmiş sayılacaktır. İdarenin yazılı olarak faiz talebini reddetmesi veya 30 gün içerisinde yanıt vermeyerek reddetmesi durumunda dava süresi işlemeye devam edecektir. Örnekle açıklamak gerekirse:
1 Aralık’ta faiz hesaplanmadan ödeme yapıldığı, 5 Aralık’ta faiz talebiyle idareye başvuru yapıldığını düşünecek olursak, idareye başvuru tarihine kadar dava açma süresinden 4 gün işlemiştir. Bu durumda ret kararının alınması itibariyle 56 gün içerisinde dava açılması gerekmektedir. İdare hukukunda süreler hesaplanırken hafta sonları ve resmi tatil günleri süreye dahil edilmektedir.
Süre hesabında hak kaybına neden olunmaması için başvuru süreçlerinin Şubelerimizle iletişim halinde yürütülmesi gerekmektedir.
Faiz talepli açılan davalarda mahkemeler olumlu karar vermektedir. Sendikamız tarafından açılan emsal dava ve üyelerimize hukuki destek sağlanarak açılan davalar olumlu sonuçlanmıştır. Konfederasyonumuza bağlı sendikaların da olumlu kararları bulunmaktadır. Henüz Bölge İdare Mahkemeleri tarafından onanan karar olmamakla birlikte sonucun olumlu olacağı değerlendirilmektedir. Emsal karar örneklerine Şubelerimizden ulaşılabilmektedir.
Faiz talebine ilişkin Kamu Denetçiliği Kurumu’nun da tavsiye kararı bulunmaktadır. https://kararlar.ombudsman.gov.tr/Arama/Download?url=20200514\125227\Yayin\Karar-2020-42886.pdf&tarih=2020-07-28T10:50:48.91779
12- İşe iade sonrası sabit ek ödeme ve maaş ödemesinden yapılan vergi kesintisinin doğru yapılıp yapılmadığını nasıl kontrol edebilirim? Hatalı vergi kesintisi durumunda ne yapmam gerekir?
OHAL Komisyon kararı ile görevine iade edilen ve parasal hakları 2 Ocak 2020’den itibaren ödenen/ödenecek olan üyelerimizin mali haklarının hesaplanmasında hatalı vergi uygulaması yapıldığı öğrenilmiştir. Ancak hatalı kesinti uygulaması yaygın değildir.
İdare tarafından ödeme yapılırken aylık bordrolar düzenlenmesi ve her ay için ayrı ayrı kesinti yapılması gerekmektedir. Ödeme sonrasında üyelerimizin bordro talep etmesi ve bordroları kontrol etmesi, mutemetliklerle görüşülmesi önerilmektedir.
Hatalı vergi kesintisi yapılması durumunda hatanın giderilmesi amacı ile bu durumda olan üyelerimizin Şubelerimizden temin edecekleri dilekçe ile kuruluşlarının bağlı olduğu vergi dairesi başkanlığına kendilerine ödenen parayı aldıkları tarihten itibaren 30 gün geçmeden dilekçe ile başvuru yapmaları gerekmektedir. Üyelerimiz dilekçe verirken dilekçenin bir suretinin evrak sayı numarası alınarak kendilerinde muhafaza edilmesi gerekmektedir. Vergi dairesinin 30 gün içerisinde olumsuz cevap vermesi veya 30 gün içerisinde cevap vermemesi halinde ikinci 30 gün içinde Gelir İdaresi Başkanlığına şikayet dilekçesi verilmesi gerekmektedir. Gelir İdaresi de 30 gün içinde red ederse 30 gün içinde vergi mahkemesine dava açılması gerekmektedir.
Bu konu ile ilgili İstanbul’da görevine iade edilen bir üyemiz ile ilgili fazla vergi kesintisi yapılması üzerine önce düzeltme dilekçesi verilmiş, düzeltme talebi uygun bulunmayınca Gelir İdaresi Başkanlığı’na şikayet dilekçesi verilmiş, şikayeti de kabul edilmeyince İstanbul Vergi Mahkemesi’ne dava açılmıştır. İstanbul 5. Vergi Mahkemesi’nin 30.11.2021 tarihli ve 2020/1970 E., 2021/2907 K. Sayılı kararı ile dava kabul edilmiş, fazla alınan vergilerin faizi ile ödenmesine karar verilmiştir.
Karar ektedir.
OHAL KHK İade Vergi Kesintisi Emsal Karar
13- Geçmişe yönelik maaşlar hesaplanırken Asgari Geçim İndirimi hesaplanarak mı ödeme yapılıyor? Asgari Geçim İndiriminin eksik ödenmesi durumunda ne yapmalıyım?
Maaş ödemesinin asgari geçim indirimi eklenmeden hesaplanabilmektedir. Asgari Geçim İndirimi Gelir Vergisi kanunu kapsamında ödenmektedir. Asgari geçim indiriminin sadece ödemenin yapıldığı dönemdeki tahakkuk eden vergiden mahsup edilerek uygulanacağı, geçmiş dönemlere ilişkin asgari geçim indirimi uygulanamayacağı öne sürülerek geçmişe dönük AGİ ödemesi yapılmayabilmektedir. Oysa ilgili mevzuatta geçmiş döneme ilişkin olarak asgari geçim indirimi uygulanamayacağı yününde bir düzenleme olmadığı gibi, asgari geçim indiriminin ödenmesi “geçmişe yönelik tüm mali ve sosyal hakların” ödeneceğine dair düzenlemeye de aykırılık oluşturmaktadır.
AGİ’si eksik ödenen üyelerimizin Şubelerimizden temin edecekleri dilekçe ile kuruluşlarının bağlı olduğu vergi dairesi başkanlığına kendilerine ödenen parayı aldıkları tarihten itibaren 30 gün geçmeden dilekçe ile başvuru yapmaları gerekmektedir. Üyelerimiz dilekçe verirken dilekçenin bir suretinin evrak sayı numarası alınarak kendilerinde muhafaza edilmesi gerekmektedir. Vergi dairesinin 30 gün içerisinde olumsuz cevap vermesi veya 30 gün içerisinde cevap vermemesi halinde ikinci 30 gün içinde Gelir İdaresi Başkanlığına şikayet dilekçesi verilmesi gerekmektedir. Gelir İdaresi de 30 gün içinde red ederse 30 gün içinde vergi mahkemesine dava açılması gerekmektedir.
Konfederasyonumuza bağlı Tarım Orkam-Sen’in üyeleri adına açılmış ve kesinleşmiş vergi mahkemesi kararları bulunmaktadır.
14- Kamu görevinden ihraç edildikten sonra ön lisans, lisan eğitimini tamamladım. Maaşım hesaplanırken geçmişe yönelik eğitim farkı, üst öğrenim farkı hesaplanmazsa ne yapmalıyım?
Göreve başladığımızda ihraç tarihinden sonra eğitim durumumuzda bir değişiklik olduysa kuruma hemen bildirilmeli ve diploma tarihi itibariyle intibak işlemlerinin yapılması talep edilmelidir. Eğitim durumu derece kademe aylığı, özel hizmet tazminatı ve ek göstergeyi etkilemektedir. Ancak bildirim tarihi itibariyle maaş ve özlük haklar düzenlenmektedir. Bilindiği üzere eğitim durumuna bağlı olarak intibak işlemleri diploma tarihi itibariyle değil bildirim tarihi esas alınarak yapılmaktadır. Bu nedenle geçmişe yönelik talebi olan üyelerimizin ayrıntılı bilgi için göreve başlamalarının ardından genel merkezimizle iletişime geçmesi gerekmektedir.
15- İade üzerine performans ek ödemesi talep hakkım var mı?
Mali haklar ödenirken performans ek ödemesi yapılmamakta, performansın fiili katkıya bağlı olarak ödendiği iddiası ileri sürülmektedir. Performansa dayalı ücret sistemi bugüne kadar sendikamızca çok yönlü olarak eleştirilmiştir. İadeler sonrası performans ek ödemesi yapılmayarak yoksun olunan mali hakların büyük kısmı tazmin dışı bırakılmak istenmektedir. Performans ek ödemesi fiili çalışmaya bağlı bir ödeme olarak değerlendirilmekle birlikte fiili çalışmanın OHAL hukuksuzluğu ile engellendiğinden hukuka aykırı bir karar ile bu gelirden mahrum bırakıldığı sabit olan kişilere performans ek ödemesi yapılması gerekmektedir.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 12.12.2018 tarihli 2013/2 E., 2018/2 K. sayılı kararı ile Sağlık Bakanlığı personeli olup, döner sermaye ek ödemesinden yararlanan ilgililer hakkında tesis edilen naklen atama, ikinci görevin üzerinden alınması gibi işlemlerin iptali istemi ile açılan davalar sonucunda verilen iptal kararları üzerine söz konusu işlemler nedeni ile fiilen çalışılmayan dönemler için döner sermeye gelirlerinden performans ek ödemesi yapılması gerektiği hakkında karar verilmiştir.
Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurul kararı uyarınca bir nevi mahkeme kararı yerine geçen OHAL Komisyon kararı ile üyemizin kamu görevine iadesi ile ilgili mevzuatta belirtilen mali hakların arasında döner sermaye performans ek ödemesi de olması gerektiğinden, mahkeme kararına uygun olarak belirtilen dönemler için performans ek ödemenin hesaplanarak yasal faizi ile birlikte ödenmesi gerekmektedir.
Performans ek ödemesiyle üyelerimize hukuki destek sağlanarak açılan davalarda lehe alınmış kararlar bulunmaktadır. Ancak lehe kesinleşen performans ek ödeme kararı Sendikamıza ulaşmamıştır. İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Üçüncü İdari Dava Dairesi’nin 12.02.2020 tarihli kesinleşmiş bir aleyhe kararı bulunmaktadır.
16- Performans ödemesi için izlemem gereken hukuki yol nedir?
- soru yanıtında belirtildiği üzere idare tarafından maaş ve sabit ek ödemenin yatırılması üzerine idareye başvurarak performans ek ödemesi talep edilmesi, talebin 30 gün içerisinde yanıt verilmeyerek veya 30 gün içerisinde yazılı yanıt verilerek reddedilmesi durumunda 11. Soruya cevapta belirtilen sürelere riayet edilerek dava açılması gerekmektedir.
Performans talebine dair dilekçe örneği şubelerimizden temin edilebilecektir.
17- Bölge ek hizmet tazminat alabilir miyim? İzlemem gereken hukuki yol nedir?
Bilindiği üzere kalkınmada öncelikli yörelerde çalışanlar için ek özel hizmet tazminatı ödenmektedir. Ek özel hizmet tazminatı ödenmesi gerekirken ödenmeyen üyelerimizin, mali haklarının eksik ödenmesi tarihi itibariyle idareye dilekçe ile başvurması ve talebinin reddi durumunda dava açması gerekmektedir.
Başvuru ve dava süresi 11. Soru yanıtında belirtildiği gibidir. Örnek başvuru dilekçesi için şubelerimize başvurulması gerekmektedir.
Bölge hizmet tazminatı talepli üyelerimiz tarafından çılan davalarda kabul kararı verildiği gibi olumsuz karar da bulunmaktadır. Sendikamız Genel Merkezi tarafından emsal olarak açılmış bir dava da olumlu sonuçlanmış olup henüz kesinleşmemiştir. Henüz üyelerimizce açılan davalara ilişkin bölge idare mahkemesi tarafından verilmiş lehe veya aleyhe kesin bir karar bulunmamaktadır.
Görev iade edilen ve bölge ek özel hizmet tazminatı alma hakkı bulunan üyelerimizin, dava açmayı talep etmeleri durumunda 11. soru yanıtında belirtildiği üzere idare tarafından maaş ve sabit ek ödemenin yatırılması üzerine idareye başvurarak bölge ek özel hizmet tazminatı talep edilmesi, talebin 30 gün içerisinde yanıt verilmeyerek veya 30 gün içerisinde yazılı yanıt verilerek reddedilmesi durumunda 11. Soruya cevapta belirtilen sürelere riayet edilerek dava açılması gerekmektedir.
Bölge ek hizmet tazminatı talebine dair dilekçe örneği şubelerimizden temin edilebilecektir.
18- Göreve iade edildikten sonra banka promosyonu talep edebilir miyim?
Uygulamada, göreve iade edilen kişiye, banka promosyon anlaşmasının kalan süresine orantılı olarak ödeme yapıldığı bilinmektedir.
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 07.01.2020 tarihli 2019/13756 başvuru numaralı kararıyla, idareye, kamu görevinden ihraç edildikten sonra görevine iade edilen başvurucuya promosyonun tamamının ödenmesi yönünde tavsiyede bulunmuştur. Kararda “idarenin hatalı işleminden oluşan külfetin başvurucuya yükletilmeyeceği ve başvuranın eksik kalan promosyon ödemelerinin idare tarafından karşılanması” gerektiği yönünde tavsiyede bulunulmuştur. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun aynı konuya ilişkin 03.04.2020 tarihli bir kararı da bulunmaktadır.
Görev iade edilen ve promosyon talepli dava açmak isteyen üyelerimizin, 11. soru yanıtında belirtildiği üzere idare tarafından maaş ve sabit ek ödemenin yatırılması üzerine idareye başvurarak banka promosyonu talep etmesi, talebin 30 gün içerisinde yanıt verilmeyerek veya 30 gün içerisinde yazılı yanıt verilerek reddedilmesi durumunda 11. Soruya cevapta belirtilen sürelere riayet edilerek dava açılması gerekmektedir.
Promosyon talebine dair dilekçe örneği şubelerimizden temin edilebilecektir.
Emsal kamu Denetçiliği Kurumu kararları:
19- Geçmişe yönelik giyim yardımı talep edebilir miyim?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 211 inci maddesinde Devlet memurlarından hangilerinin ne
şekilde giyecek yardımından faydalanacakları Maliye Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığının birlikte
hazırlayacakları bir yönetmelik ile tespit olunacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır. Bu hükme
dayanılarak hazırlanan ve 14/9/1991 tarih ve 91/2268 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe giren
“Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği” nde kimlere ne gibi giyecek eşyası verileceği, kadro unvanları ve hizmet sınıfları itibarıyla cinsi, miktarı, kullanma süresi ve niteliği ayrı ayrı tespit edilmiş bulunmaktadır. Anılan Yönetmeliğin 5 inci maddesin son fıkrasında ise herhangi bir nedenle bir dönem içinde verilmeyen giyim eşyasının sonraki döneme ait giyecek yardımı ile birlikte verilemeyeceği hükmüne yer verilmiştir.
Konuyla ilgili Danıştay Beşinci Dairesinin 28/05/2010 tarih ve 2008/1723 Esas, 2010/3702 Karar sayılı
kararında “Giyecek yardımının kural olarak her yıl belli dönemler itibariyle verilmesi suretiyle bu
giyeceklerin yalnızca o yıl içinde kullanılması öngörüldüğünden ve izleyen yıl yine giyecek yardımından yararlandırma söz konusu olduğundan, herhangi bir nedenle o dönem için verilmeyen giyim eşyasının
sonraki döneme ait giyecek yardımına ek olarak verilmesi olanaklı olmadığı gibi, giyim yardımının her yıl yapılması ilkesine ve kamu yararına aykırı bulunmaktadır. Bu sakıncanın önlenmesi için dava konusu Yönetmeliğin 5 inci maddesi ile her dönem için o mevsimle ilgili giyeceklerin verilmesi ilkesinin benimsenmesinde ve önceki dönem ve yıllarda ödenmeyen giyecek yardımının daha sonra ayrıca verilmesi konuşunda açık bir yasak getirilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. (…)” şeklinde kararı bulunmaktadır.
Kamu Denetçiliği Kurumu, OHAL Komisyonu kararıyla görevine iade edilen memurun giyim yardımı talebini de içeren başvurusuna ilişki 23.09.2021 tarihli 2021/7362 Karar sayılı kararında “Başvuranın giyecek yardımı talebinin değerlendirilmesinden; ilgili yıl içerisinde memurun giyim ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak yapılması öngörülen bir yardımın herhangi bir nedenle verilmemesi halinde sonraki dönemlere ait giyecek yardımı ile birlikte verilmesine imkân bulunmadığı, bu nedenle ihraç olduğu dönemde fiilen görev yapmaması nedeniyle verilemeyen kıyafet yardımının başvurana sonraki dönemlerde verilmesinin mümkün olmadığı anlaşıldığından, başvurana giyecek yardımının verilmemesine dair idare işleminde hukuka aykırılık tespit edilememiştir.” Şeklinde karar vermiştir.
Bu kapsamda giyim yardımı talepli başvuru yapılması önerilmemektedir. Görevine iade edilen üyelerimizin giyim yardımı talep etme ve talebinin reddedilmesi durumunda dava açma yönünde bir talebinin bulunması halinde, örnek başvuru dilekçesi şubelerimizden temin edilebilecektir.
Uyulması gereken usul ve süreler 11. Soru yanıtında açıklandığı şekliyledir. Üyelerimizin dava açmaları ve davalarının reddedilmesi durumunda dava masraflarıyla birlikte idare vekilinin vekalet ücretini de ödeyeceklerine dair bilgilendirilmeleri gerekmektedir.
20- İhraç edilmiş olduğum sürede özel sektörde çalışarak elde ettiğim gelir kesilerek tarafıma ödeme yapıldı/tam ödeme yapıldı ancak iade istendi bu hukuki mi? Bu uygulama karşısında ne yapabilirim?
Kamu görevinden ihraç edildikten sonra özel sektörde çalışan üyelerimiz göreve iade edildiklerinde farklı uygulamalarla karşılaşmışlardır. Geçmiş döneme ilişkin sabit ek ödeme ve maaşını kesinti yapılmadan alanlar olduğu gibi, kesinti yapılarak alan üyelerimiz bulunmaktadır.
İhraç sürecinde çalışarak ücret geliri elde edenlerden kesinti yapılabileceğine dair doğrudan bir düzenleme bulunmasa da, iade üzerine toplu ödenen maaş açıkta kalınan sürede oluşan maddi zarara ilişkindir. İhraç edilen kişinin maddi kayıpları ödeme ile karşılanmaktadır. Bu süreçte çalışıp maddi zararı olmayan veya daha az olan kişilere ödeme yapılırken bu gelirin mahsup edilmesi, ödeme yapılması durumunda ise iade talep edilmesi genel hukuki ilkeler çerçevesinde olanaklıdır. Kamu çalışanlarının mali haklarına ilişkin başka hukuki uyuşmazlıklarda verilen kararlardan ihraç olunan sürelerdeki SGK kayıtlı çalışmalardan elde dilen gelirlerin kesintisinin yapılabileceği değerlendirilmektedir.
Danıştay 12. Dairesi’nin 18.11.2009 tarihli ve 2007/5203 Esas, 2009/6398 Karar sayılı kararında davacının açıkta kaldığı 26.05.2003 tarihi ile 10.05.2004 tarihi arasında gelir getirici bir faaliyetinin olması halinde, sebepsiz zenginleşmeye neden olmamak bakımından, bu suretle elde ettiği gelirin, hükmedilecek tazminat miktarından düşülmesi gerektiği açık olup, İdare Mahkemesince Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan bu durumun araştırılması ve alınacak cevaba göre tazminat miktarının hesaplanarak karar verilmesi gerekirken, bu yolda da bir inceleme ve araştırma yapılmadığı görülmektedir.” denilmek suretiyle bu husus açıkça belirtilmiştir.” Değerlendirmesi yer almaktadır. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı bu kararı da esas alarak İl Sağlık Müdürlüklerine yazdığı yazıda mahsuplaşma yapılması gerektiğini belirtmiştir.
Özel sektörde çalıştığı sürede elde ettiği ücreti, alması gereken maaş miktarından kesilerek ödeme yapılan bir üyemiz adına emsal olarak açılan davada mahkeme olumsuz karar vermiştir. Karar henüz kesinleşmemiştir. İdare emsal Danıştay kararına dayanarak savunma yapmıştır. Sendikamızın bu konuda açtığı davada verilen red kararları kesinleşmiş olup AYM başvurusu yapılmıştır. Anayasa Mahkemesinden karar çıkması zaman alacaktır.
İade edilen üyelerimizden kesinti yapılarak ödeme yapılması veya yapılan ödemenin geri iadesinin talep edilmesi durumunda üyemizin izlenecek hukuksal yolun tespiti için sendika şubesi veya genel merkezimizle iletişime geçmesi gerekmektedir.
21- Geçmişe dönük maddi/manevi tazminat davası açabilir miyim?
Görevlerine iade edilenlerin kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacaklarına dair düzenleme bulunmaktadır.
Maddi zarar temel olarak ücret kaybı olarak karşımıza çıkmaktadır. Ücret kaybı işe iade sonrası ücret ve sabit ek ödemenin geçmişe yönelik ödenmesiyle eksik şekilde karşılanmaktadır. Önceki soru yanıtlarında mali hakların eksik yatırılması durumunda yapılabilecekler açıklanmıştır. Ücret kaybı dışında ihraç işlemi nedeniyle uğranılan maddi bir zarar var ise aşağıda manevi tazminata ilişkin açıklamada belirtileceği üzere anayasaya aykırılık iddiasında bulunmak ve zararın ihraç işlemi ile bağını somut olarak kurabilmek kaydıyla hukuksal yollara başvuru değerlendirilebilir.
Manevi tazminat bakımından da her ne kadar yasa dava açmayı engellemişse de hukuken mümkündür. Dava açmak isteyen üyelerimizin;
Manevi tazminat için göreve iade tarihinden itibaren en geç 1 yıl içinde çalıştığı kurum merkezine örneğin Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğüne dilekçe ile çalıştığı kurum üzerinden başvuru yapması gerekecektir.
Bu başvuruda ihraç nedeni ile kendisi, varsa eşi, çocukları ve desteğine muhtaç anne ve babasının uğradığı manevi zararı ortaya koyması yani anlatması gereklidir. Bunun için de ihraç süreci boyunca varsa gittiği psikolojik destek hizmetleri, muayeneler, kullandığı ilaçlar, Aile Bakanlığına başvurmuş ise sosyal inceleme raporları, muhtaçlık belgesi almış ise bu belgeler, dışlanmış ise buna ilişkin olayların anlatımı gibi kapsamlı olmalıdır. Tek başına ihraç edildiğini söylemek yeterli değildir.
Dilekçede manevi tazminat miktarı mutlaka belirtilmelidir.
Dava harçları göz önünde bulundurulmalıdır.
Dilekçeyle yapılan başvuruya 30 gün içerisinde yanıt verilmelidir. 30 gün içerisinde yanıt verilmemesi durumunda 60 gün içerisinde; 30 günlük yanıt süresi içerisinde olumsuz yanıt verilmesi durumunda yanıtın tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde idare mahkemesine dava açılmalıdır.
Kanunda açık olumsuz hüküm bulunduğundan dava açılırken tazminat istenemeyeceği düzenlemesinin anayasaya aykırılığı ileri sürülecektir.
Dava açıldığında kuvvetli muhtemel idare mahkemesi, bölge idare mahkemesi, Anayasa mahkemesi ve AİHM süreçleri göze alınarak dava açılmalıdır.
Bu nedenle sürecin hukuksal destek alınarak yürütülmesi önemlidir.
22- İhraç edilmiş olduğum süreye ilişkin yıllık izin talep edebilir miyim?
Göreve iade edilen kamu emekçilerine içinde bulunulan yılın ve bir önceki yılın yıllık izni kullandırılmakta, 657 ayılı Kanun hükümleri gerekçe gösterilerek ihraç süresinin tamamına dair yıllık izin hakkının kullandırılamayacağı belirtilmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 23. Maddesine göre: “Devlet memurları, bu kanunda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler. Kanunun 102. Maddesine göre: “Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir.”. Yıllık izinlerin kullanılışı ise 103. Maddede düzenlenmiştir. Maddeye göre “Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.” Bu madde hükmü cari yıl ve bir önceki yıl dışındaki sürelere ilişkin yıllık izinlerin kullandırılmamasının gerekçesi yapılmaktadır.
Dinlenme hakkı, yıllık izin Anayasanın “Sosyal ve Ekonomik Haklar” bölümünde düzenlenerek güvence altına alınan bir haktır. Bu bakımdan yıllık izin hakkının sosyal haklar arasında yer aldığının kabulü ile göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarılma tarihlerini takip eden aybaşından göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenmesi yönündeki hüküm uyarınca bu süreye ilişkin yıllık izinlerin tamamının kullandırılması gerekmektedir.
Göreve iade edilen üyelerimizin geçmişe yönelik yıllık izinlerini kullanma talebiyle idareye başvurması önerilmektedir. Yıllık iznin cari yıl dışında hiç kullandırılmaması veya sadece 1 yıl geçmişe dönük kullandırılması durumunda üyelerimizin dava açma hakkı bulunmaktadır. Üyemizin dilekçesine 30 gün içerisinde yanıt verilmemesi durumunda bu sürenin bitiminden itibaren veya 30 gün içerisinde olumsuz yanıt verilmesi, iznin bir kısmının kullandırılacağına dair yanıt verilmesi durumunda yanıt tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi işlemeye başlayacaktır.
Bu durumda öncelikle Şube, temsilcilik veya Genel Merkezimizle iletişime geçilmesi önerilmektedir. Konfederasyonumuz KESK’e bağlı Enerji, Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikamızın bir üyesi adına açmış olduğu davada Ankara İdare Mahkemesi lehe karar vermiş, ancak idarenin istinaf başvurusu üzerine davanın reddine karar verilmiştir.
23- Toplu sözleşme ikramiyesi ödenmesi gereken mali haklardan mıdır? Sendika aidat kesintisi yapılması gerekmekte midir?
OHAL İnceleme Komisyonu kararı ile kamu görevine iade edilen üyelerimizin mali haklarının hesaplanmasında toplu sözleşme ikramiyesinin hesaplanmadığı işyerleri olduğu gibi bu sorun kişi işyerlerinde çözülebilmiştir. Kimi işyerlerinde üyelerimizden yeniden üyelik formu doldurmaları gerektiği ifade edilmektedir.
Bilindiği gibi kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarının bir kısmı 375 sayılı KHK’da düzenlenmiştir. 375 sayılı KHK’nın ek 4.maddesinde toplu sözleşme ikramiyesi düzenlenmiştir. Dolayısıyla bu ikramiye sendika üyeleri bakımından bir mali haktır.
Üyelerimizin göreve başlatılmaları üzerine Şube/genel merkezimizden temin edecekleri dilekçe ile işyerlerine başvurarak üyeliklerinin devam ettiğini, dolayısıyla sendika ikramiyesi almaya hak kazandıklarını, sendika ikramiyesinin hesaplanmasını, sendika aidat tutarının hesaplanarak sendika hesabına yatırılmasını varsa artan miktarın kendilerine ödenmesini talep etmeleri gerekmektedir.
Konfederasyonumuz KESK’e bağlı Büro Emekçileri Sendikamız ile Enerji, Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikamızın göreve iade edilen üyeleri adına toplu sözleşme ikramiyesi ve sendika pirimi ile ilgili olarak açmış olduğu davada mahkeme davanın kabulüne karar vermiştir. Karar henüz kesinleşmemiştir.
Sendikamızın üyelik ilişkisinin devamına dair açtığı davada ise İzmir 4. İdare Mahkemesi red kararı vermiş olup henüz yenidir ve yeni İstinaf edilmiştir.
24- Sürelere ve usule ilişkin genel hatırlatmalar
Üyelerimizin başvurularını yukarıda önerildiği şekilde yapmaları ve hukuki destek açısından süreci başlatırken Şube, temsilciliklerimiz veya ihtiyaç durumunda genel merkezimizle iletişime geçmeleri, verilen olumsuz yanıtlarda dava süresinde sorun yaşanmaması için son günlerin beklenmeden hukuki destek talebinde bulunulması önemlidir.
Yukarıdaki sorularda yer verilen süreler (30 gün, 60 gün) işgünü değildir. Sürelere ilişkin esaslar İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 8. Maddesinde düzenlenmiştir. Maddede belirtildiği üzere:
“1. Süreler, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar.
- Tatil günleri sürelere dahildir. Şu kadarki, sürenin son günü tatil gününe rastlarsa, süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar.
- Bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.”
Kimi durumlarda üyelerimize işyerinde elden tebligat yapılmamakta, ev adreslerine tebligat yapılmaktadır. Evde kimse bulunmaması durumunda kapıya çağrı kağıdı yapıştırılarak belgenin muhtara bırakıldığı tarih tebliğ tarihi sayılmaktadır. Muhtardan evrakın alınma tarihi tebliğ tarihi değildir.
OHAL ihraç kararlarının neden olduğu maddi ve manevi zararların tazmini talebiyle yürütülecek hukuksal süreçlerin başarılı olabilmesi usul kurallarının da gereği gibi işletilmesini gerektirmektedir.
Yine hangi özlük ve parasal haklar için talep/dava hakkının kullanılacağına ilişkin şube yöneticilerimizle ve hukuk birimimizle iletişim içinde olunması üyelerimizin olumsuz mali sonuçlarla karşılaşmasını engelleyecektir.
25- Mali ve özlük haklarımla ilgili Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvuru yapabilir miyim?
Kamu Denetçiliği Kurumuna günümüzde eskiye oranla yaygın şekilde başvurular yapılmaktadır. OHAL ihraçlarının kamu görevine iade edilmelerinin ardından özlük ve mali haklarıyla ilgili Kuruma yapmış olduğu başvurular bulunmaktadır. Kamu Denetçiliği Kurumunun OHAL komisyon kararıyla görevlerine iade edilenlerin başvurularında faiz ve promosyon ödemelerine ilişkin tavsiye kararı bulunmaktadır. Giyim yardımı ile ilgili olarak ise olumsuz bir kararı bulunmaktadır. Fazla çalışma ücreti ile ilgili yapılan bir başvuruda ise, inceleme henüz devam ederken idari dava açıldığından karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmiştir.
Üyelerimizin özellikle dava açmakta tereddüt ettikleri mali haklarla ilgili Kamu Denetçiliği Kurumuna başvuru yoluna gidebilecektir. Ancak kamu Denetçiliği Kurumuna başvuru yapılıp yapılmaması konusunun da Şube-temsilcilik/Genel Merkez hukuk birimlerimizce değerlendirilmesi önerilmektedir.
Kamu Denetçiliği Kurumuna başvuru yapabilmek için öncelikle idareye başvuru yapılmış olması ve talebin reddedilmiş olması gerekmektedir. Kuruma, dava açma süresi içerisinde başvuru yapılması durumunda başvuru dava açma süresini kesmektedir. Dava süresi yeniden ne şekilde işleyeceği de kanunda yer almaktadır. Dava açma süresine doğrudan etki eden Kamu Denetçiliği kurumuna başvuru süresi, usulleri ve dava açma süresine etkileri ile ilgili de ayrıca Şube/temsilcilik ve/veya genel merkezimizle iletişime geçilmesi gerekmektedir.