Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde bin kişinin, yüksek ateş, mide bulantısı ve baş dönmesi şikâyetiyle hastanelerin acil servilerine başvurmalarıyla salgın konuşulmaya başlanmıştır. Hastaların büyük bir bölümü serum tedavisinin ardından taburcu edilmiştir. Büyükşehir’e bağlı su ve kanalizasyon idaresi KASKİ ve ilçe belediyesinin sosyal medya hesaplarında ve yerel basın tarafından yapılan haberlerde şebeke suyunun temiz olduğu yönünde açıklamalar paylaşılmıştır. Bu durum salgının hızla yayılmasına sebep olmuştur. Salgının ikinci gününde 5000 kişi hastanelere başvurmuştur. Yoğunluk nedeniyle aile sağlık merkezleri de açılarak aile hekimleri göreve çağrılmıştır. Sonuç olarak 3 günde 32.000 kişi hastanelere başvurmuş ve 69 kişi yatarak tedavi görmüştür. Yaşlı ve çocuklar salgını daha ağır biçimde deneyimlemişlerdir ve yoğun bakım ile atlatabilmişlerdir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı Prof. Dr. İrfan Şencan sağlık sorunlarının içme suyu şebekesine karışan atık su nedeni ile yaşandığını duyurmuştur. Sağlığı korumakla sorumlu olan Sağlık Bakanlığı Büyük Şehir Belediyesi hakkında mutlaka soruşturma yürütmelidir. Önceki günlerde yaşanan vakalarla birlikte uyarılar yapılmış, ancak belediye tedbir almak yerine “suyumuz temiz içmeye devam ediniz” şeklinde demeçler vererek toplumu yanılmıştır. Bu tutumuyla yerel yöneticiler bilerek ve isteyerek toplum sağlığı konusunda kabul edilemez bir tutum sergilemişlerdir. Bu nedenle Cumhuriyet Savcılığı mutlaka kamu davası açmalıdır. Bu ihmalin ve sorumsuzluğun üzerinin örtülmesine izin vermeyeceğiz.
Böylesi faciaların yaşanması ne yazık ki bizler için sürpriz olmamıştır. Yapılan yasal ve pratik değişiklikler nedeniyle halk sağlığı ciddi tehdit altındadır.
Elbistan Belediyesi içme suyu şebekesi 2001 yılında Dünya Bankası’ndan alınan kredi ile yenilenmiş, şehir içme suyu yeni bir kaynaktan ve Avrupa standartlarındaki borular kanalıyla taşınmaya başlanmıştır. Ancak 2012 Kasım’ında “Bütünşehir/Büyükşehir Belediye Kanunu” adıyla bilinen kanun yasalaşmış ve bu kanunla, halkın yereldeki kamu hizmetlerini yerine getirmekle görevli bir yerinden yönetim birimi olan ve kendine ait özel bütçesi ve mal varlıkları da olan İl Özel İdareleri ve köy tüzel kişilikleri ortadan kaldırılmıştır. Bütünşehir/Büyükşehir Belediye Kanunu” ile daha önce İl Özel İdareleri’nin yetkisi altında olan yerlerdeki yeraltı kaynakları ve sanayi yatırımlarına dönük yetkiler valilere devredilmiştir. Elbistan Belediyesi’nin sorumluluğunda bulunan su ve kanalizasyon işleri 30 Mart 2014’te yapılan seçimlerin ardından Büyükşehir yasası kapsamında Kahramanmaraş büyükşehir belediyesine devredilmiştir. Yerel kaynakların sermayeye devredilmesi adına önemli bir adım olan büyükşehir yasası, yerelin kendi sorunlarına çözüm geliştirme kapasitesini de ortadan kaldırmıştır. İlçe belediyelerinin inisiyatifi tümden kırılmıştır.
Sağlık Hizmetleri Bildirgesi de bir ülkede “Sağlıklı İçme Suyu Sağlanması”nı sağlık hizmetlerinin olmazsa olmazı olarak tanımlamış ve “en az bakım kapsamında” olması gereken hizmetlerden biri olarak tanımlamıştır. Şehirlere sağlıklı su sağlamak belediyelerin görevidir. Bu suyun sağlığa uygunluğunu denetlemekte Sağlık Bakanlığı’nın görevidir. Herkesin erişebilmesi gereken bir hak olan suyun fiyatı İstanbul’da son yedi yılda %135,5, Ankara’da 10 yılda %500 artmıştır.
Su politikalarında köklü bir değişim yaratmak, toplum için su hizmetlerinde kaliteyi arttırmak ve adaleti yerleştirmek, herkesin temel ihtiyaçlarına yetecek miktar ve kalitede suya erişimini sağlamak, sosyal-ekolojik yıkımların önüne geçmek, halk sağlığı açısından oldukça acil ihtiyaçlardır.
Halk sağlığının her boyutuyla ticari bir anlayıştan kurtarılması için mücadelemiz devam edecektir.