23 Ekim 2011 tarihinde Van Erciş merkezli gerçekleşen
depremin ardından sendikamız ve TTB heyet oluşturarak bölgeye gitmiştir.
Sendikamız Genel Sekreteri Mehmet Sıddık AKIN, Denetleme Kurulu Başkanımız
Fikret Çalağan, TTB Merkez Konsey Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zencir, TTB Merkez
Konsey Üyesi Uzm. Dr.Halis Yerlikaya tarafından deprem bölgesinde yapılan
çalışmalara ilişkin rapor ekte sunulmuştur.
VAN RAPORU
Van Erciş’de meydana gelen depremden sonra TTB ve SES
tarafından oluşturulan ODD inceleme ekibi 23 Ekim 2011 saat 19 civarında
Erciş’e ulaşmıştır. Erciş’e ulaşım sürecinde bölge tabip odaları ve SES şubeleri
olmak üzere tüm bölgeden ODD deneyimli sağlık emekçileri ile temas kurularak
hızlı müdahale olanağına yönelik olarak sağlık ekibinin de Erciş’e gelmesine
aracılık etmiş, bu ekiplerin sağlık müdürlükleri ve yerel yönetimlerin
olanakları kullanılarak bölgeye ulaşımları sağlanmıştır.
Erciş’e ulaşıldığında çok sayıda büyük ve küçük bina enkazı ile karşılaşıldı.
Erciş’te telefonların kesik olduğu, internet ve cep telefonu olanağının
kısıtlı olduğu, Erciş halkının sokakta ateş yakarak enkazdaki yakınlarının
çıkartılmasını tedirgin bir şekilde bekledikleri gözlendi. Enkazlarda kısıtlı
olanaklarla arama kurtarma ekipleri faaliyetlerini yürütüyorlardı.
Koordinasyonu sağlayacak inceleme ekibimiz ikiye bölünerek kriz masasının
bulunduğu Kaymakamlık binasına ve Erciş Devlet Hastanesi’ne gidildi. Kriz
masasına ulaşan ekip ilk başlangıçta yetkililerle iletişime geçmekte
zorlanmıştır. Bu sorunda rol oynayan faktörün bu sırada ilçede bulunan tüm
mülki amirlerin başbakana eşlik etmesiydi. Israrlı çabalarlar sonucunda Yarbay
Gürcan Karaşahin ile temas kuruldu. İnceleme ekibinin amacı ve yürütülecek olan
acil sağlık hizmetlerine yapılacak katkı ile ilgili bilgi verilerek
ilçenin sağlık ve genel ihtiyaçlarına ilişkin bilgi alışverişinde bulunuldu. Elde
edilen bilgiler TTB ve SES genel merkezi ve illerdeki örgütlerine bildirildi.
Bu arada diğer ekip hastaneye ulaştı ve bu ekibe hastanenin yıkılma riskine
karsı boşaltıldığı ve sağlık hizmetlerinin Toplum Sağlığı Merkezinde
yürütüldüğü ifade edildi. Ekibimiz yakın illerden gelen TTB ve SES üyeleri ile
birlikte TSM gidildi. Burada Sağlık Hizmetini yürüten yerel sağlık emekçilerine
koordinasyonda destek verildi. Sağlık kurumunun acil ihtiyacı olan Ortopedist, Göğüs
Cerrahisi ve Beyin Cerrahi Uzmanları gereksinimleri merkezlere ve yakın illere
iletildi. Bu arada sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde gelenlerin kayıt altına alınmasında
ve malzeme temininde ve ekibinin koordine bir şekilde çalışmasında karışık bir
ortamın olduğu gözlendi. Bu arada kent dışından gelen çok sayıda sağlık çalışanı
hizmete entegre edilmeye çalışıldı.
Deprem mağduru sayısının hızla artması nedeniyle fiziki olarak yetersiz kalan
TSM ye ek olarak ‘SAHRA HASTANESİ’ adı verilen yere ekibimizin büyük kısmı
aktarıldı. Stadyum içerisinde ‘SAHRA HASTANESİ’ kurulmasına destek verildi.
Personel görev dağılımında sorumluluk alındı, çalışmalar sürekli gelen ekiplerle
birlikte sürdürüldü. Sabah saat 04 e kadar ekibimiz tarafından yürütülen
sorumluluk ve hizmetler İstanbul’dan bakanlık tarafından gönderilen UMKE
ekibine devredildi.
Bu arada koordinasyon ekibi ilçeye bağlı Çelebibağ beldesini ziyaret ederek
depremin etkileri hakkında Belediye Başkanı ve halktan bilgi aldı. Genel olarak
Erciş ilçesi ve beldelerinde halkın, evlerine giremediği ateşler yakarak dışarıda
bekledikleri ve çadırda kalanın olmadığı gözlendi.
MEVCUT DURUM
Etkilenen nüfus: Van Erciş ilçesi,
belde ve köylerinin neredeyse tamamının depremden etkilendiği, bununla birlikte
Erciş ilçesinin merkezinde bulunan Van yolu cad, Kışla Mah, Beyazıt Mah.nin
depremden daha fazla etkilendiği gözlendi. Bu mahallelerde özellikle çok katlı
binaların toplu yaşam alanlarının ( okul, yurt, kahvehane, internet salonu,
Kur’an kursu) etkilendiği gözlendi. 24.10.2011 tarihinde saat 10’da kriz masası
yetkililerinden alınan bilgiye göre 80-85 büyük binanın yıkıldığı öğrenildi.
Aynı bilgi arama kurtarma ekipleri ve Erciş halkı tarafından 100-120 olduğu
şeklinde belirtilmekteydi. İlçenin Lâtifiye Mahallesinde yer yer yıkık binalar
gözlendi. Yine ilçenin Yeşilova Mahallesinde büyük hasar olmamasına karsı bahçe
duvarı vb. yerlerin yıkıldı gözlendi. Yeşilova Mahallesinin göç ile yeni kurulan
bir Mahalle olduğu kentsel altyapı hizmetlerinde büyük sorunların bulunduğu, depremden
bağımsız sağlık acısından ciddi sorun taşıdığı gözlenmiştir. Bu Mahalle halkı
iki konuyu paylaştı. Birincisi Koçköprü barajının yıkılacağı hakkında ortaya
atılan iddialardan duydukları kaygı, ikincisi tüm Mahallenin geceyi sokakta
geçirmesi, suyunun ve elektriğinin olmamasına karşın ne kaymakamlık nede
belediye tarafından hiç bir hizmetin götürülmediği şeklinde idi. Mahalleye
gidilememesine karşın ilçeye bağlı köy ve beldelerde kısmi hasarların olduğu
öğrenildi.
ÖLÜMLER: Tüm kurumlara gelen cenazelerin
terk edilen hastanenin arka bahçesine götürüldüğü, hastaneyi inceleyen
koordinasyon ekibimizin savcı ile yaptığı görüşmede saat 09:00 itibari ile 120
civarında cenazenin getirildiği, büyük bir kısmının sahipleri tarafından teslim
alındığı öğrenildi. Sahibi olmayan cenazelerin hastane arka bahçesinde açık şekilde
uygun olmayan tarzda bulundurulduğu gözlendi. Savcı ile yapılan görüşme de, ceset
torbalarının olmadığı öğrenildi. Kriz masası askeri yetkilisine ve TSM sorumlu
hekimine haber verildi. Daha sonra TSM de ceset torbasının bulunduğu ve
hastaneye gönderildiği öğrenildi. Ölü sayısının TSM’deki sağlıkçılar tarafından
150-200 arasında olduğu belirtildi.
YARALILAR: Sabah saat 09:30 da TSM
ve ‘SAHRA HASTANESİ’ ne 800 civarında yaralı başvurusu olduğu belirtildi.
Bununla birlikte depremin oluş saatinden saat 19’a kadar kayıt tutacak kişi ve
zamanın bulunmadığı belirtildi. Genel olarak getirilen yaralıların önce triaj’
dan geçirildiği, uzmanlar tarafından ilk müdahale yapıldıktan sonra cevre il ve
ilçelere hızla sevk edildiği görüldü. Ameliyathane koşulların oluşturulamadığı
da uzman hekimler tarafından belirtildi.
ARAMA KURTARMA
ÇALIŞMALARI: Arama
kurtarma faaliyetlerinin gece boyunca devam ettirildiği, bununla birlikte
personel ve olanakların çok yetersiz olduğu gözlendi. Sabah itibari ile diğer
illerden ulaşan arama kurtarma ekiplerinin tüm çabalarına karşın bir çok enkazda
faaliyet yürütülmediği, yürütülen faaliyetlerde de bazı ekiplerin usulüne uygun
arama kurtarma çalışması yapmadığı, iş makinelerinin özensizce kullanıldığı
gözlendi. Yine bu faaliyetler sırasında enkazların etrafına güvenlik
şeritlerinin çekilmediği, depremzedelerin enkaz alanlarına kontrolsüz girdiği
gözlendi.
BARINMA VE ISINMA: Çok sayıda enkaz
olması, yine hasar olmasa bile devam eden artçı depremler nedeniyle Erciş halkının
tümünün geceyi dışarıda ateş yakarak geçirdiği gözlendi. Çadır kentlerin sabaha
karsı kurulduğu ve az sayıda kişinin bu olanaktan yararlandığı gözlendi. Sabah
kurulan iki çadır kentin olduğu bunların stadyum ve halı sahada kurulduğu,
mevcut tüm alana kurulduğunda her birinin 100’er çadır barındırdığı belirtildi.
Çadır kentte yapılan gözlemlerde su, meyve suyu ve kuru gıda dağıtımın olduğu,
mutfağın kurulmadığı, tuvalet ihtiyacın stadyum içerisindeki az sayıda
tuvalette ( 2 kadın 2 erkek) giderildiği
ve bu tuvaletlerde su ve hijyenik sabun olanaklarının bulunmadığı gözlendi.
Çadır kente atıklarla ilgili ( çöp) olanakların olmadığı gözlendi. Isınma
sorunu yaşayan çok sayıda vatandaşın battaniye ve giysi arayışında olduğu
gözlendi.
SU: Sağlık merkezleri dahil ilçenin
tümünde su olmadığı gözlendi. Su ve kanalizasyon tesisatının tahrip olduğu belediye
yetkilileri tarafından belirtildi. Şu anda ilçede kaymakamlık, belediye, sivil
toplum kuruluşları, sendikalar, DKO ve siyasi partiler tarafından içme suyu
dağıtılmasına karsı kullanma suyu ihtiyacı devam etmektedir.
BESLENME: Kızılay ve gönüllü
kuruluşların gıda dağıtılmasına karsı gıdaya ulaşamayan çok sayıda insanın
olduğu, gıda dağıtım kuruluşları önünde uzun kuyrukların olduğu gözlendi.
ATIKLAR: İlçede atıklarla ilgili
ciddi hiçbir çalışmanın olmadığı gözlendi. Tuvalet gereksinimleri toplu yasam alanında
(cami, hastane, kaymakamlık, çadır kent vb) karşılanmakta, bununla birlikte
atıkların su olmadığı halde dezenfekte edilmediği, bu durumun böyle devam
etmesi halinde bulaşıcı hastalıklarla ilgili ciddi tehditler olacağı
düşünülerek, bu konuda yetkililer uyarıldı.
Sağlık kuruluşlarının olanakları:
1) Burada
yaşayan sağlık emekçilerinden bir aile hekimi ve 4 hemşirenin enkaz altında
olduğu öğrenildi.
2) Sağlık kurumunda çok sayıda yerel sağlık çalışanı, yakınlarının depremden
etkilenmelerine karşın özveri ile çalışmaya devam ettiği gözlendi. Bununla
birlikte yorgun ve kaygılı oldukları da görüldü.
3) Sağlık kurumların fiziksel, barınma ve sterilizasyon olanaklarının yetersiz
olduğu gözlendi. (su, dezenfeksiyon, yeterli gözlem odası vb.)
4) Ruh sağlığı ile ilgili hiçbir hizmetin verilmediği tespit edildi.
5) Depremin üstünden 24 saat geçmesine rağmen hizmetlerinin
koordinasyonsuz ve kaotik şekilde yürütüldüğü gözlendi.
6) Acil müdahale dışında poliklinik hizmetlerinin ‘SAHRA HASTANESİ’nde
yürütüldüğü, 1. Basamak hizmetleri başlatılmadığı gözlendi.
7) Bölgenin yakın illerinin büyük hastanelere yönelik sevkler devam etmekte
olup, sevkler ile ilgili olanakların yeterli olduğu buna karşın cenazelerin
illerine gönderilmesi konusunda yetersizlik olduğu gözlendi
8) Çevre sağlığı hizmetlerine yönelik herhangi bir çalışmanın başlatılmadığı görüldü.
TEMEL İHTİYACLAR
1) GENEL: Çadır,battaniye, giysi, temel gıda maddeleri, temiz içme ve
kullanma suyu, çocuk maması, çocuk bezi, kadınlar için pet, evlere dağıtılacak
dezenfektan madde, sıvı sabun, ısınma ve aydınlatma araçları, yağmurluk,çöp
torbası.
2)SAĞLIK GEREKSİNİMLERİ: Travma sonrası ruh sağlığı için
psikolog ve psikiyatrist, sosyal hizmet uzmanları, cevre sağlığına yönelik
malzeme ve eleman, antibiyotik, çocuklara yönelik antibiyotik ve
analjezik, koordinasyona yönelik mekanizmaların güçlendirilmesi, 1.
Basamak sağlık hizmetlerin hızla yaşama geçirilmesi.
HEYETİMİZCE GERCEKLESTİRİLENLER
1) Erciş ilçesi kriz merkezi ile görüşmeler, vali yardımcısı ve belediye başkanı
ile görüşme,
2) Sağlık müdür yardımcısı, sağlık grup başkanı ile görüşme
3) Celebibag Belediye Başkanı ve kriz merkezi ile görüşme
4) Cumhuriyet Savcısı ile görüşme
5) Kızılay koordinatörü ile görüşme
6) Hizmet veren kamu sağlık kurumlarına yakın illerden gelen TTB ve SES üyelerinin
yönlendirilmesi
7) sağlık kurumlarının fiziki yetersizliği ve çok sayıda sağlık personelinin
kentte olmasından kaynaklı, sağlık hizmetlerinin verilmesine destek için kentin
merkezinde bulunan meydanda Diyarbakır Belediye Sağlık ekibi, TTB ve SES üyelerinin
desteği ile 4 adet sağlık hizmet çadırı kuruldu, çalışmalarımız devam etmekte
olup, gelişmeler hakkında bilgilendirme devam edecektir.