5947 Sayılı Kanun, 30 Ocak 2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Kanun yayımlandığı tarihte, yayımlanma
tarihinden 6 ay ve 1 yıl sonra olmak üzere 3 farklı yürürlük hükümleri
içermektedir.
A- 5947 Sayılı Yasanın Resmi Gazetede Yayımlandığı Gün Yürürlüğe Girmesi
Öngörülen Hükümler:
1- İyonlaştırıcı Radyasyonla çalışan
sağlık personelinin haftalık çalışma süresi 35 saat olarak
düzenlenmiştir.
Mevcut uygulamada, haftalık çalışma süresi 25 saat, günlük mesai süresi 5
saattir. Tam gün yasası ile; 6 ay sonra, sağlık personelinin haftalık çalışma
süresinin 45 saatten 40 saate indirileceği düzenlenmişken; Radyasyonla çalışan
sağlık personelinin, haftalık çalışma süresinin 10 saat arttırılarak 35 saate
çıkarılması, çelişki yaratmaktadır. Radyasyonla çalışan sağlık personeli
açısından; çalışma ortamında yeterli iş güvenliği önlemlerinin bulunmaması ve
çalıştıkları sürede fazla sayıda çekim yaparak fazla miktarda radyasyona maruz
bırakılmaları büyük bir risk teşkil edecektir. Tam gün yasasına göre doz
limitlerinin de belirtildiği bir Yönetmelik çıkarılması gereklidir. Ancak,
Sağlık Bakanlığı çalışma süresi ile ilgili olarak yazılı bir tebliğ ile
uygulamayı başlatabilir. Tam gün kanunu, Radyoloji Tüzüğü ve kamu sağlık hizmetlerinde
iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile çalışan personelin radyasyon doz
limitleri hakkında yönetmelik hükümleri birlikte
değerlendirildiğinde haftalık çalışma süresi olan 35 saat dışında çalıştırma
yapılamaz. Ancak, bu süre içinde vardiya veya nöbet şeklinde çalıştırma
yapılabilir.
Bu kanun yürürlüğe girmeden önce
Sağlık Bakanlığı’nın yönetmelik ve genelgelerle radyasyonla çalışan Sağlık
Personelinin mesai süresini arttırma kararı, sendikamızın açtığı dava sonunda
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 2008/417 YD İtiraz No ve 01.05.2008
tarihli kararı ile engellenmiştir. Hükümet yargı engelini aşmak için yasal
düzenleme yapmıştır. Sendikamız bu hususla ilgili olarak yeniden her türlü
yargı yoluna başvuracaktır. Öncelikle uygulama üzerinden dava açılacaktır.
Yönetmelik çıkarıldığı zaman da buna karşı dava açılacaktır. Dava hazırlığı
başlatılmıştır.
2- Tam gün yasası ile Sağlık
Kurumlarında çalışan personelin nöbet süreleri ve ücretleri
yeniden düzenlenmiştir. Nöbet ücreti
ödenmesindeki 25 yatak sınırı kaldırılmıştır. Ancak yataklı tedavi kurumları,
seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık
hizmetlerinde çalışanlara nöbet parası ödeneceği düzenlenmiştir. Bu düzenlemede
en önemli eksiklik, 24 saat hizmet veren yatılı SHÇEK Kuruluşlarında görev
yapanlar unutulmuştur. Bu düzenleme ile mevcut aylık 80 saate kadar olan nöbet
süresi 130 saate çıkarılmış ve ödemenin 130 saat ile sınırlandırılması
getirilmiştir. Tam gün yasası ile haftalık mesai saati (Radyasyonla çalışanlar için
10 saat arttırılmış) 45 saatten 40 saate indirilerek aylık 20 saat indirim getirilmiş;
ancak nöbet süresi 80 saatten 130 saate çıkarılarak aylık 50 saat fazla çalışma
getirilmiştir. 24 saat hizmet veren yataklı tedavi kurumlarında sürekli nöbet
usulü çalışıldığından esas itibariyle çalışma süresi aylık 30 saat daha
arttırılmıştır.
Bu düzenleme ile nöbet ücreti
ödenebilmesi için kesintisiz nöbet süresi 8 saatten 6 saate indirilmiştir.
Böylece her koşulda nöbet usulü ile çalıştırmanın da önü iyice açılmıştır.
Bu düzenleme ile nöbet ücretleri
kısmen arttırılmıştır.
Bu düzenleme ile mevcut icap nöbet
süresi aylık 120 saat olarak belirtilmiş, ücret olarak da nöbet ücretinin %40’ı
olduğu belirtilmiştir.
Bu düzenleme ile daha önceden sadece
sağlık ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına dahil olan personele nöbet ve
icap nöbet ücreti önerirken, yeni düzenleme ile hizmet sınıfı ayrımı
yapılmamıştır.
Bu düzenleme ile nöbet ve icap nöbet
ücretleri döner sermaye bütçesinden karşılanacağı belirtilerek, hastanenin döner
sermaye gelirine bağlı olarak nöbet ücretlerinin ödenmemesi riski
getirilmiştir. Mevcut düzenlemede nöbet ücretleri genel bütçeden de
ödenebilmekteydi.
NÖBET ÜCRETİ LİSTESİ (1 saat ücreti)
Klinik Şefi, Şef Yardımcısı, Baş
Asistan, Uzman Tabip : 5,74 TL
Tabip
ve Tıpta uzmanlık mevzuatına Göre Uzmanlar : 5,16 TL
Diş
Tabibi ve Eczacılar : 4,59 TL
Mesleki
Yükseköğrenim Görmüş Sağlık Personeli :
3,44 TL
Lise
Dengi Sağlık Personeli :
2,87 TL
Diğer
Personel :
2,01 TL
3- Yeni düzenleme ile
26 Mayıs 1995 – 1 Ocak 2010 tarihleri arasında memur statüsünde
çalışmakta iken, istifa eden ya da
görevinden çekilmiş sayılan hekimler ile diş hekimleri 6 ay içerisinde tekrar
atanabilmek için Sağlık Bakanlığı’na başvurabileceklerdir. Münhal kadro
bulunması halinde göreve başlatılacaklardır.
4- Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık kurum ve
kuruluşları ile üniversitelerin ilgili birimleri bakanlık ve üniversitelerce
karşılıklı olarak işbirliği çerçevesinde birlikte kullanılabilecektir. Bununla
ilgili olarak usul ve esaslar ve personele yapılacak ek ödemeler bir yönetmelik
ile belirlenecektir. Ayrıca yeni düzenleme ile kişinin isteği ve kurumunun
muvafakati ile Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak görev yapan sağlık personeli,
haftanın gün ve saatlerinde veya belirli vakalar ve işler için Yükseköğretim
Kurumlarının Tıp ve Diş Hekimliği Fakülteleri ile Sağlık Uygulama ve Araştırma
merkezlerinde görevlendirilebilir.
Yeni düzenleme ile YÖK yasasının 38.
maddesi yeniden düzenlenerek öğretim elemanlarının muvafakatleri alınarak diğer
kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına
geçici görevle görevlendirilmesi düzenlenmiştir.
Bu düzenleme ile Sağlık Bakanlığı ve
üniversiteler, “personel kiralama” diyebileceğimiz uygulamaları da gündeme
getirebileceklerdir. Sağlık Bakanlığı’nın doçent ve profesörleri sınavsız bir
şekilde klinik şefi yapması gibi her türlü keyfi uygulamaların önü açılacaktır.
Halen Sağlık Bakanlığı’na bağlı eğitim hastanesinde doçent veya profesör unvanlı
olarak klinik şefliği yapan bazı profesörler yeni açılan üniversitelere
profesör ve doçent olarak atanabilmektedirler. Bu kişiler atandıkları
üniversitelerde kalmayıp geçici görev adı altında Sağlık Bakanlığına bağlı
eğitim hastanelerinin klinik şefliklerine geri dönmektedirler.
Yeni düzenleme ile daha keyfi
uygulamaların önü açılmıştır.
5- Yeni düzenleme ile Hudut ve
Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’nün taşra teşkilatında çalışan tabipler için en
yüksek devlet memuru aylığının %400’ü oranında, merkez ve taşra teşkilatında
görev yapan diğer personele %200’ünü geçmemek üzere ek ödeme yapılacağı
düzenlemiştir.
6- Yeni düzenleme ile birlikte 6 ay içinde
Sağlık Bakanlığı’na devredilecek Kızılay bünyesindeki sağlık kuruluşlarında
çalışan hekimler, diş hekimleri istekleri halinde illerindeki ihtiyaç duyulan
Sağlık Bakanlığı bünyesindeki kuruluşlara memur olarak atanacaklardır. Tabipler
ve diş tabipleri dışındaki diğer personel ise 657 sayılı kanunun 4/B maddesine
göre sözleşmeli personel olarak istihdam edileceklerdir. Bu şekilde istihdam
edilecek tabip sayısı 180, sağlık personeli sayısı 490 ve diğer personel sayısı
705’i geçemeyecektir.
B- 5947 Sayılı Yasanın Resmi Gazetede Yayımlanmasından 6 Ay Sonra Yürürlüğe
Girmesi Öngörülen Hükümler:
1- Tam gün yasasının 19. madde a) fıkrasında,
yataklı tedavi kurumlarında sağlık personelinin haftada 45 saat çalışmasını
düzenleyen 2368 sayılı kanun 6 ay sonra
yürürlükten kaldırılacağından, haftalık çalışma süresi 6 ay sonra 40 saat
olacaktır.
2-Yeni düzenleme ile kamuda çalışan
hekimler kamu dışında herhangi bir yerde muayenehane, iş yeri hekimliği
şeklinde hekimliği serbest olarak yapamayacaklardır. 6 ay içinde tercihlerini
yapacaklardır. Sadece döner sermayesi olmayan Belediye Hastanelerinde ve kurum
tabipliklerinde çalışan hekimler iş yeri hekimliği yapabileceklerdir. Ayrıca iş
yeri hekimliği kurumsal olarak yapılabilecektir. Halen kamuda çalışıp aynı
zamanda mesleğini serbest olarak “iş yeri hekimi” biçiminde icra eden hekimler
kamuyu tercih ettiklerinde, iş yeri hekimliği yaptığı yerden kıdem tazminatı
alamayacaklardır. Kanun bunu telafi edici hükümler getirmemiştir.
3-Yeni düzenleme ile Sağlık Bakanlığı
ile Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı kadro ve pozisyonlarında görev yapan klinik
şef ve şef yardımcılarına 2.235,07 TL;
uzman tabip, uzman diş tabibi ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlara 1.826,22 TL; pratisyen tabip ve diş
tabiplerine 981,25 TL olmak üzere,
her ay herhangi bir katkıya bağlı olmaksızın döner sermaye gelirlerinden peşin ek
ödeme yapılacağı belirtilmiştir. Ödeme yapılan o aya tahakkuk eden döner
sermaye ek ödemesinden bu miktarlar mahsup edilecektir, bu ödemelerden gelir
vergisi ve ilave emeklilik primi kesilecektir. (Gelir vergisi oranı artan
oranlı olarak %15’ten başlayıp %35’e kadar çıkmaktadır. Emeklilik karşılık ve
keseneği kişi katkısı %16’dır.) Sonuçta Sayın Başbakan’ın ek zam dediği şey
döner sermaye ek ödemesidir. Kaldı ki döner sermaye ek ödeme oranları
değişmemiştir. Sadece mesai sonrası fazla çalışma halinde ilave bir oran
getirilmiştir.
Bu düzenlemede sadece hekim grubuna
katkıya bağlı olmaksızın döner sermayeden ek ödeme getirilmiştir. Sağlık hizmeti
bir ekip hizmetidir. Bu ekibin hekim dışındaki yardımcı sağlık personeli,
teknisyeni ve hasta bakıcısı unutulmuştur. Bu yasa tamamen hekim merkezli
olarak çıkarılmıştır. İçerdiği hükümler nedeniyle sağlık kurum ve
kuruluşlarında iş barışını temelden bozacak nitelikte düzenlemeler
içermektedir. Hekimler ve diğerleri arasında iş barışı açısından çok ciddi
sorunlar çıkması muhtemeldir.
Ayrıca bu düzenlemede tıp ve diş
hekimliği fakültelerine bağlı hastanelerde görev yapan hekimlere yer
verilmemiştir. Bu yönüyle de iş barışı tehdit edilmiştir.
4-Yeni düzenleme ile sağlık
personeline ödenecek döner sermaye ek ödeme oranlarında değişiklik
yapılmamıştır. Oranlar aynı kalmıştır. Sadece nöbet hizmetleri hariç olmak
üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına
karşılık olarak hekim grubuna aldıkları ek ödeme oranlarının %30’u kadar; diğer
personele ise %20’si kadar ek ödeme yapılabilecektir. Bu düzenleme ile sağlık
kurum ve kuruluşları adeta 24 saat üretim yapan birer fabrikaya
dönüştürüleceklerdir. Aşırı çalışma kurumların kapasitesini yoracağından, başta
hastane enfeksiyonları olmak üzere her türlü riskin doğmasına sebep
olabileceklerdir. Bu düzenleme ile daha fazla ücret almak isteyecek olan sağlık
personeli sosyal yaşamdan kopacak ve adeta robotlaşacaktır.
5-Üniversiteler dahil, kamu ve özel
sağlık kuruluşları ile özel muayenehanelerde çalışan bütün hekimler zorunlu
mesleki sorumluluk sigortası yaptıracaktır. Yaptırmayanlara idari para cezası
uygulanacaktır. Bu düzenlemede en dikkat çeken nokta; sigorta priminin
yarısının tabipler tarafından ödenecek olmasıdır. Oysa kötü tıbbi uygulamalarda
asıl sorumluluk işverene, dolayısıyla kamuya aittir. İşverenin veya kamunun
sigorta priminin tamamını ödemesi gerekmektedir. Öyle ki Avrupa ülkelerindeki
düzenleme/uygulama da bu yöndedir. Ayrıca bu düzenlemede yardımcı sağlık
personeli yer almamaktadır. Mevcut uygulamalara baktığımızda hemen hemen her
tıbbi uygulamada hekimin yanı sıra yardımcı sağlık personeli de sorumlu
tutulmaktadır.
Ayrıca zorunlu mesleki mali
sorumluluk sigortası yalnızca hekimler için yapılmış bir düzenlemedir. Bu
konuda diğer sağlık personeline ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Oysaki
her sağlık personeli tarafından kötü tıbbi uygulama gerçekleştirilmesi
muhtemeldir. Sağlık hizmeti bir ekip işidir. Bu nedenle herhangi bir hizmet
esnasında yaşanan sorun tüm tedavi sürecini etkileyecektir.
6-Yeni düzenleme ile döner sermayeden
ek ödeme alacak olan tabip ve diş tabipleri ile tıpta uzmanlık mevzuatına göre
uzman olanlar; sigorta priminin işveren payı dahil tamamını kendileri ödemek
kaydıyla malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası ile sınırlı olacak şekilde ilave
sigorta primine tabi tutulacaklardır. Bu primleri ancak malullük, yaşlılık ve
ölüm hallerinde aylık olarak kendilerine yıllık %2 hesabı üzerinden
ödenecektir. Bunun dışında primler geri talep edilemeyecektir. Bu düzenlemede
de tabipler dışındaki sağlık personeli yer almamıştır. Ayrıca işveren sigorta
payı da çalışan tabipler üzerinde bırakılmıştır.
7-Türk Silahlı Kuvvetleri
kadrolarında bulunan askeri ve sivil hekimlere tam gün tazminatı ödeneceği
düzenlenmiştir. Tazminat miktarları Milli Savunma Bakanlığı tarafından
belirlenecektir. Bu düzenleme ile TSK kadrosunda çalışan hekimlere ayrıcalık
tanınmıştır. Oysa hükümet yasa gerekçesinde tüm sağlık kurumlarını tek çatı
altında Sağlık Bakanlığı bünyesinde toplamaktan bahsetmektedir.
8-GATA Komutanlığına bağlı eğitim
hastaneleri ile tıp fakültesinde öğretim üyesi ve hekim ihtiyacı nedeniyle
talep halinde YÖK ve Sağlık Bakanlığı tarafından hekimlerin görüşü alınmaksızın
görevlendirme yapılabileceği düzenlenmiştir.
Bununla birlikte TSK’ya bağlı sağlık
kurum ve kuruluşlarında ihtiyaç duyulması halinde TSK Sağlık Komutanlığı’nın
talebi üzerine üniversite öğretim üyeleri ile kamu sağlık personelinden
haftanın belli günleri veya belirli vakalar için yine hekimlerin istemine
bakılmaksızın görevlendirme yapılabilecektir.
Bu düzenlemeler, yukarıda da ifade
ettiğimiz gibi; sağlık gibi önemli bir işkolunda “Personel Kiralaması”
biçiminde çalışmayı yaygınlaştırmaktadır. Hükümet, bu tür keyfi uygulamaların
önünü açarak kaliteli sağlık hizmeti sunulamayacağını göz ardı etmiştir.
C – 5947 Sayılı Yasanın Resmi Gazetede Yayımlanmasından 1 Yıl Sonra
Yürürlüğe Girmesi Öngörülen Hükümler:
Yeni düzenleme ile Öğretim üyelerine
ilişkin olarak, kısmi statüde çalışmalarına son verilmiş, devamlı statüye
geçirilmişlerdir. Üniversitelerde kurulabilecek döner sermaye işletmelerine
ilişkin usul ve esaslar ile personele yapılacak ödemelerin unsurlarının Maliye
Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak
bir yönetmelikle belirleneceği belirtilmiştir.
YÖK tarafından çıkarılacak Yönetmelikte
belirtilen ölçütlere göre, gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve
öğretim görevlilerine ek ödeme matrahının %800’ünü; araştırma görevlilerine
%500’ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim
üyesi ve öğretim görevlilerine %600’ünü; araştırma görevlilerine ise %300’ünü
aşmamak üzere ek ödeme yapılabileceği düzenlenmiştir.
Yeni düzenlemeye göre; normal mesai
ve nöbet süreleri dışında fazla çalışma yapacak öğretim üyelerine mesai içi ek
ödemenin tavan miktarlarının %50’sini aşmamak üzere performansa dayalı döner
sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılabilecektir. Döner sermayeye yatırılan
ücret karşılığında saat 14.00’ten sonra yapılan öğretim üyesi hasta muayenesi
sonlandırılacaktır. Telif ücretleri de döner sermayeye gelir olarak
kaydedilecektir.