SAĞLIK BAKANLIĞI ATAMA VE YER DEĞİŞTİRME YÖNETMELİĞİNDE
27 KASIM 2024 TARİHİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİK İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME
Sağlık emekçilerinin yaşamlarını birebir etkileyen “Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde” yapılan değişikliklerde maalesef ki diğer bütün uygulamalarda olduğu gibi sağlık emekçilerinin örgütlerinin görüşü alınmadan çıkarılmıştır. Asıl olarak bu yönetmelikte yapılan değişiklikler ile önceki yönetmeliğe de uygun olmayan yapılan bazı iş ve işlemlerin, bakanlığın fiili bazı uygulamalarının yönetmeliğe yedirildiğini görmekteyiz. Bazı olumlu düzenlemeler olsa da genel anlamıyla atama ve yer değiştirme hakkını daraltıcı düzenlemeler ağırlıktadır.
Aşağıda madde madde değerlendirmemiz bulunmakta olup aleyhte gördüğümüz düzenlemelere yönelik olarak hukuki süreç başlatılacaktır.
- Yönetmeliğin tanımlar başlıklı 4. Maddesine stratejik personel içine ‘uzman eczacı” unvanı eklenmiştir.
- Yönetmeliğin hizmet grupları başlıklı 7. Maddesinde değişiklik yapılarak 4 adet hizmet grubu 5 hizmet grubuna yükseltilmiştir. Böylece genel yönetmelikteki en fazla 6 olan hizmet bölgeleri bu yönetmelik ile 5 olarak belirlenmiştir. Ancak şunu vurgulamak gerekir Sağlık Bakanlığı 4 olan hizmet grubunu 5’e yükselterek Türkiye’nin sosyoekonomik gelişmişlik düzeyinin gerilediğini kabul etmiştir. Bu durum yaşanan ekonomik krizi izah etmek bakımından da önemlidir. Yapılan değişiklik genel yönetmeliğe uygun olsa da sosyoekonomik gelişme bakımından çalışanların aleyhine bir düzenlemedir. Değişiklik ile eskiden A,B,C,D olan hizmet gruplarına E grubunu da eklenmiştir.
Eski düzenlemede, doluluk oranı en yüksek ilk 20 il A, ikinci 20 il B, üçüncü 20 il C ve diğer iller ise D hizmet grubu olarak yer almaktaydı. Yeni düzenlemede ise doluluk oranı en yüksek ilk 15 il A, ikinci 15 il B, üçüncü 21 il C, dördüncü 15 il D ve son 15 il ise E hizmet grubu olarak belirlenmiştir.
Ayrıca istihdam edilen personel sayısı 200’den az olan veya ülke genelinde tüm illerde PDC öngörülmeyen ünvan ve branşlar için doluluk oranı %80 ve üzerinde olanlar A, %79,99 ile %60 arasında olanlar B, %59,99 ile %40 arasında olanlar C, %39,99 ile %20 arasında olanlar D ve %20’nin altında olanlar E hizmet grubu olarak belirlenmiştir.
Yeni düzenleme ile artık hizmet grupları 2 ayda bir bakanlıkça ilan edilecektir.
Daha önce yer almayan yeni değişiklik ile; PDC doluluk oranı aktif çalışan personel sayısına göre hesaplanacaktır. Aktif çalışan personel sayısının belirlenmesinde üç aydan fazla süreyle görevi başında bulunmayan personel hesaba katılmayacaktır.
- Yönetmeliğin 9. maddede yapılan değişiklik ile hizmet puanı hesaplamasında;
- Genel hayatı etkileyen savaş, deprem, sel ve yangın gibi doğal afetlerin olduğu yerde görev yapan personele verilecek %100 artırımlı hizmet puanı değişiklik öncesi afetin meydana geldiği tarihten itibaren hesaplanır iken; değişiklik sonrası yetkili makamlarca genel hayata etkililik kararının alındığı tarihten itibaren hesaplanacağı belirtilmiştir. Bu değişikliği kabul etmek mümkün değildir. Çünkü genellikle deprem dışındaki doğal afetlerde genel hayata etkililik kararı sonradan ve ileri tarih için alınmakta ve böylece personel çok ciddi hak kaybına uğrayabilmektedir.
- Değişiklik öncesi savaş, deprem gibi genel hayatı etkileyen durumlardaki geçici görevlendirilen personele %100 artırımlı hizmet puanı verilir iken; değişiklik sonrası Türk Silahlı Kuvvetlerine geçici görevlendirilen personele de %100 artırımlı hizmet puanı verileceği düzenlenmiştir. Sendikamız özellikle TSK’ya yapılacak görevlendirmelere karşıdır. Çünkü bu konuda özel bir eğitim almayan sağlık personelinin can güvenliği tehlikeye atılmaktadır. Türkiye’nin OHAL’den sonra TSK’ya ait sağlık kuruluşlarını kapatmasının çözümü bu konuda olmamalıdır.
- Yönetmeliğin 10. Maddesinde yapılan değişiklik ile, artık kadın personelin doğum izninde geçirdiği sürelerde hizmet puanı verileceği düzenlenmiştir. Bu düzenleme olumludur.
- Yönetmeliğin 11. Maddesinde düzenlenen geçici görevlendirmelerde,
- Yönetmeliğin 11.maddesinin 5. Fıkrasında değişiklik öncesinde genel hayatı etkileyen savaş, deprem, sel ve yangın gibi doğal afetlerin meydana geldiği yerde görev yapan personelin; en az sekiz haftalık gebe, kendisinin veya birinci dereceden bir yakınının engelli olduğunu veya vefat ettiğini veya çocuğunun beş yaşından küçük olduğunu ya da ilköğretimde eğitim gördüğünü belgelendirmesi durumunda 6 aya kadar geçici görevlendirilebileceği düzenlenmişti. Değişiklik sonrası genel hayatı etkileyen savaş, deprem, sel ve yangın gibi doğal afetlerin meydana geldiği durumda yetkili makamca genel hayata etkililik kararının alındığı tarihi izleyen bir ay içerisinde personel görevlendirmelerine ilişkin usul ve esasların belirleneceği düzenlenmiştir. Ancak yapılan değişiklik ile artık afet bölgesinde görev yapan tüm personelin 6 aya kadar geçici görevlendirilebileceği düzenlenmiştir. Bu şekilde yönetmelikte açıkça belirtilen kriterlerin Bakanlıkça açıklanacak usul ve esaslara bağlanacağı belirtilmiş ve belirsizlik yaratılmıştır. Ayrıca afetin meydana geldiği tarih yerine genel hayata etkililik kararının alındığı tarihten itibaren başvuru yapılmasının getirilmesi ciddi sorunlara sebep olabilecektir. Bu madde ile ilgili açıklanacak usul ve esasları sendikamız inceleyecek ve duruma göre gerekli girişimlerde bulunacaktır.
- Yönetmeliğin 11.maddesinin 6.fıkrası ile boşanma davası açan veya haklarında boşanma davası açılmış olup 6284 sayılı Kanun gereği tedbir kararı verilenler açısından; değişiklik öncesi D veya C grubu illere geçici görevlendirme yapılabilir iken, değişiklik sonrası D veya E grubu illere geçici görevlendirme yapılabilecektir. Bu şekilde C hizmet grubu iller çıkarılarak sosyoekonomik gelişmişlik düzeyi daha düşük illere atama yapılacağından bu değişikliğe karşı çıkmak gerekmektedir.
- Yönetmeliğin 11. Maddesinin 8.fıkrasında yapılan değişiklik ile personel ihtiyacı nedenli yapılacak geçici görevlendirmelerde; değişik öncesi üst hizmet grubu ilden alt hizmet grubu illere, il içinde ise personel doluluk oranı yüksek olan yerden düşük olan birime geçici görevlendirme yapılabileceği düzenlenmişti. Değişiklik sonrasında ise artık tek kriter olarak personel doluluk oranı getirilmiş ya aynı doluluk oranına sahip ya da daha düşük doluluk oranın sahip yere görevlendirme yapılması düzenlenmiştir. Değişiklik ile Sağlık Bakanlığı yetki alanını genişletmiş, hizmet grubu farkı olmaksızın personeli en üst hizmet grubundan en alt hizmet grubuna gönderme yetkisi almıştır.
- Yönetmeliğin 13. Maddesinde yapılan değişiklik ile gerçek dışı beyanda bulunulması durumunda değişiklik öncesinde olduğu gibi atama iptal edilmeye devam edilir iken, değişiklik sonrasında TCK hükümleri gereği suç duyurusunda bulunulması düzenlenmiştir.
- Yönetmeliğin 14 ve 15. maddelerinde yer alan ilk ve yeniden atamalarda uzman eczacı tanımı da eklenmiştir. İlk atamada değişiklik öncesi D ve C grubu illere atama yapılması düzenlenmiş, değişiklik sonrası D ve E grubu iller olarak düzenleme yapılmıştır.
- Yönetmeliğin 16. maddesinin 2. fıkrasının a bendinde yer alan isteğe bağlı yer değiştirmelerde;
- Engellilik durumunda değişiklik öncesinde; eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin ağır engelli olması durumunda engelli yakınının ikamet ettiği yere, kendisinin engelli olması halinde talep ettiği yere tayin istenebiliyordu.
Değişiklik sonrasında annesinin, babasının veya vasi tayin edildiği kardeşlerinden birinin tam bağımlı engelli olması durumunda engelli yakınının ikamet ettiği yere, eşinin veya çocuğunun tam bağımlı engelli olması ile kendisinin % 40 ve üzeri engelli olması halinde ise talep ettiği yere tayin isteyebilecektir.
Görüldüğü üzere; kardeş için vasi tayin edilme şartı getirilmiş, ağır engellilik hali tam bağımlı engellilik olarak değiştirilmiş, personelin kendisi için ise engel oranı düzenlemesi yapılmıştır. Bu değişiklik koşulları daha da ağırlaştırarak personel aleyhine bir düzenleme getirmiştir.
- Yönetmeliğin 16.maddesinin 2.fıkrasının b bendinde yapılan değişiklik ile yönetmelik öncesi sadece eşin vefatı durumunda, değişiklik sonrasında ise eş veya çocuğun vefatı sonrasında 1 yıl içinde talep ettiği yere tayini yapılabilecektir.
- Yönetmeliğin 16.maddesinin 2.fıkrasının c bendinde yapılan değişiklik ile boşanma durumunda; değişiklik öncesi 1 yıl içinde tayin talebinde bulunulabilir iken, değişiklik sonrası 3 ay içerisinde tayin talebinde bulunulması düzenlenmiştir. Burada süre kısaltılarak aleyhe bir durum yaratılarak hak mahrumiyetine sebep olunmuştur.
- Yönetmeliğin 16.maddesinin 2.fıkrasının d bendin de yapılan değişiklik öncesi kamu görevlilerinin şehit olması halinde eş, çocuk, anne, baba ya da kardeşlerden birisi talep ettiği yere görevlendirilebilmekte iken; değişiklik sonrası kamu görevlilerinin yanı sıra er ve erbaşlarında şehit olması durumunda eş, çocuk, anne, baba ya da kardeşlerden birisi talep ettiği yere atanabilecektir.
- Yönetmeliğin 16. Maddesinin 2.fıkrasının e bendinde yapılan değişiklik sonrasında aile hekimlerinin asıl kadrosu olduğu yerden başka bir yere ataması yapılarak, bu ilde 2 yıl görev yapması durumunda, aile hekimliğinden ayrılsa da yeni atandığı ilde kadrolu olarak kalabilmesi sağlanmıştır.
- Yönetmeliğin 16.maddesinin 2.fıkrasının g bendinde yapılan değişiklik öncesi sağlık alanında en az 4 yıllık örgün öğrenim için öğrenim görülen yere atama istenebilmekte idi. Değişiklik sonrası, PDC’de boşluk bulunması şartı getirilerek, sağlık alanında ilk kez ve lisans düzeyinde örgün eğitim için, ya da hazırlık hariç en az 5 yıl üstü lisans düzeyinde örgü eğitim durumunda atama talep edilecektir. Bu düzenleme mevcut hakkın kullanılmasının geriye götürmüştür. PDC’de boşluk bulunması kavramı getirilerek adeta eğitim hakkının kullanılmasının önüne geçilmiştir.
- Yönetmeliğin 16. Maddesinin 3.fıkrası kaldırılarak, değişiklik öncesinde stratejik personel eğitim nedenli yer değiştirme talebinde bulunamaz iken, değişiklik ile bu fıkra yürürlükten kaldırılmıştır.
- Yönetmeliğin 16.maddesinin 4.fıkrasında yapılan değişiklik ile devlet hizmet yükümlüsü iken eşi vefat edenler, eşinden boşanan ya da eşi emekliye ayrılanlar, devlet hizmet yükümlüğü süresinin bitimine müteakip en geç 2 ay içinde atama talebinde bulunur ise 1 yıllık süre şartı aranmamakta idi. Yeni düzenleme ile eşin yanı sıra çocuğun vefatı da eklendi, ayrıca 1 yıllık süre şartı aranmaması yerine düzenlemelerde yer alan hiçbir süre şartının aranmaması şeklinde değişiklik yapılarak uygulamadaki sorun giderilmiş oldu.
- Yönetmeliğin 20. Maddesinde yapılan değişiklik ile aile birliğine bağlı mazeret atamalarında
- Üstlük astlık sıralamasında, eczacıdan önce uzman eczacı eklenmiş
- Eşlerin ikisinin de bakanlık personeli olması durumunda ve üst altlık sıralamasında aynı sıralamada yer alması durumunda; değişiklik öncesinde üst hizmet grubundan alt hizmet grubuna atama taleplerinde astlık, üstlük ve hizmet grubu şartı aranmaz iken, değişiklik ile bu hüküm iptal edilmiştir.
- Eşlerin farklı kamu kurum ve kuruluşlarında çalışması durumunda, yapılan değişiklik ile eşlerden birinin sağlık mazereti veya can güvenliği ataması yapılmış olması durumunda, personelin bu eşin yanına atamasının yapılması sağlanmıştır.
- Değişiklik öncesi sadece devlet kamu ayrımı olmaksızın üniversitelerde görev yapan öğretim üyelerinin eşlerine tayin hakkı tanınmakta idi. Değişiklik sonrasında devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim üyeleri yanında öğretim görevlilerinin, ayrıca vakıf üniversitelerinde tam zamanlı profesör ve doçent olarak görev yapanların eşlerine tayin hakkı tanınmıştır.
- Kamu görevlisi olmayan eşin yanına tayin istenebilmesi için;
Değişiklik öncesinde iş yerinin faaliyette olması ile bu iş yerinde 720 gün çalışıldığının belgelenmesi gerekmekte idi
Değişiklik sonrasında işi yerinin 2 yıldır faaliyette olması aranmaya başlanmıştır.
- Yönetmeliğin 21. maddesinde yapılan değişiklik ile can güvenliği mazereti ve olağanüstü durumlarda yer değişikliği taleplerinde değişiklik öncesinde standardın uygun olması düzenlemesi var iken, bu hüküm kaldırılmıştır.
Ancak yeni düzenleme ile genel hayatı etkileyen savaş, sıkıyönetim, olağanüstü hâl ilanı, salgın hastalık ve doğal afetler gibi durumlarda, yer değişikliği işlemleri herhangi bir şarta bağlı kalmaksızın yapılabilmesi hükmü iptal edilmiştir. Bu durumda artık afet durumlarında yer değişikliği talebinde bulunulma imkanı kalmamış, sadece 6 aylık geçici görevlendirmede bulunulabilecektir. Bu değişiklik aleyhte bir düzenleme yaratmıştır.
- Yönetmeliğin 26. maddesinde yapılan değişiklik ile üst hizmet bölgelerinden alt hizmet bölgelerine ve bölge içi atama, hizmet bölgeleri ve hizmet grupları arasında atama olarak değiştirilmiştir.
Değişiklik öncesinde çok daha karışık halde aynı hizmet bölgesinde hangi grup illere atama yapılacağı düzenlenmişti. Değişiklik sonrasında artık sadece; A ve B hizmet grubu illerden D ve E hizmet grubu illere her zaman atama yapılabileceği, ancak atama sonucu personelin bulunduğu ildeki PDC oranının % 79’ un altına düşmemesi gerektiği ve bu şekilde atama yapılabilmesi için ilk atandığı yerde 1 yıl çalışmış olması gerektiği düzenlenmiştir.
- Yönetmeliğin 30. Maddesinde yapılan değişiklik ile müracaat sınırlamalarında; daha önce atama talebinde bulunup, ataması yapılması sonrasında atama kararını iptal edenler mazeret durumlarında yeni bir değişiklik olmadığı müddetçe değişiklik öncesinde 1 yıl atama talebinde bulunamaz iken, değişiklik ile bu süre 2 yıla çıkarılmıştır.
Daha önce yer almayan yeni bir alt madde eklenerek, sağlık ve can güvenliği mazereti hariç görev yapılan yere atanmadan önce var olan bir mazerete dayalı olarak ilgilinin nakil talebinde bulunabilmesi için bulunduğu yerde fiilen en az bir yıl görev yapmış olması şartı getirilmiştir. Yapılan değişiklik ile 1 yıllık sürenin 2 yıla çıkarılması ve mazerete dayalı atamalarda yeni olarak 1 yıl görev yapma şartının getirilmesi ağır hak kayıplarına sebep olacaktır.
- Yönetmeliğin 31/A maddesinde yer alan çalışma süresine bağlı yer değişikliği düzenlemesi yürürlükten kaldırılmıştır. Bu durum genel yönetmeliğe (Devlet Memurları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği) aykırıdır. Çalışma süresine bağlı yer değişikliği talep etmek bir haktır. Bunun tamamen kaldırılıyor olması hak kayıplarına sebep olacaktır.
- Yönetmeliğin Geçici 1. Maddesi yürürlükten kaldırılarak, 663 sayılı KHK uyarınca Kamu Hastane Birlikleri kurulduğu tarihte baştabip ya da baştabip yardımcılarına tanınan atama hakkı artık Kamu Hastane Birliği olmadığı ve üzerinden uzun zaman geçtiği için bir anlamı kalmamıştır.