Bugün saat 11.00’da Konfederasyonumuz merkezinde KESK Eş Genel Başkanı Aysun Gezen, KESK Kadın Sekreteri Gülistan Atasoy Tekdemir, Genel Kadın Sekreterimiz Selma Atabey, Eğitim-Sen Genel Başkanı Feray Aytekin Aydoğan, Eğitim-Sen Merkez Kadın Sekreteri Derya Yulcu, BES Genel Başkanı Serpil Akpınar, BES Genel Kadın Sekreteri Banu Aykaç ve BES Genel Örgütlenme ve Eğitim Sekreteri Özlem Yılmaz Yeşer’in katılımıyla “Kamuda kadınların yaşadığı sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerinin somutlaştırılmasının hedeflendiği KESK KADIN ARAŞTIRMASI 2020 araştırmasının sonuçları ile ”Doğa Benim, Üreten Benim, Emek Benim, Yaşam Benim, Ben Kadınım!” teması ile gerçekleştirilecek 8 Mart Kadınların Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü kapsamında hayata geçirilecek eylem ve etkinlik programı paylaşıldı.
Basın açıklamasını ve sunumunu KESK Kadın Sekreteri Gülistan Atasoy Tekdemir gerçekleştirdi.
KESK KADIN ARAŞTIRMASI- 2020
KAMU EMEKÇİSİ KADINLARIN İŞ YERLERİNDEKİ TEMEL SORUNLARI
Değerli Basın Emekçileri
Kadınların kamusal alandan dışlandığı, kadına yönelik şiddetin boyutlanarak arttığı, savaşların, militarizmin, gericiliğin, şiddetin, yoksulluğun, güvencesizliğin kadınların yaşamını esir almaya çalıştığı, kazanımlarımıza dönük saldırıların hız kesmeden devam ettiği bir süreçte 8 Mart’a gidiyoruz.
Diğer yandan, ülkemizde ve dünyada ataerkil kapitalist sömürünün kadınların yaşamları üzerinde yarattığı ağır tahribatların sonuçlarıyla her gün daha fazla yüz yüze kaldığımız bu süreçte kadınlar öncülüğünde gelişen kitlesel direnişler halklara ve emekçilere umut oluyor. Kadınlar baskılara boyun eğmiyor, yeryüzünün her yerinde direniyor, tarih yazıyor. Yoksulluğa, işsizliğe, köleliğe, savaşlara, doğa talanına karşı yükselen halk isyanlarında kadınlar en önde yer alıyor.
Bizler de KESK’li Kadınlar olarak; eşit ve özgür yaşam mücadelesindeki ısrarımızı 8 Mart alanlarına taşımanın heyecanı ve hazırlığı içerisindeyiz. Değersizleştirilen ve yok sayılan kadın kimliğimize sahip çıkarak “doğa benim, üreten benim, emek benim, yaşam benim, ben KADINIM!” diyerek çıkacağız alanlara.
*İş yerlerinde kadınları ziyaret ederek, kadın buluşmaları düzenleyerek, iş yeri önlerinde basın açıklamaları yaparak bu 8 Mart’ta öne çıkardığımız talepleri kadın emekçilerle buluşturacağız.
*4 Mart Çarşamba günü tüm illerde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri önlerinde olacağız. Kadınların yaşamsal sorunlarına karşı duyarsız kalan, daha da vahim olanı kadınları yok sayan AÇSHB’na seslenerek neden Kadın ve Eşitlik Bakanlığı istediğimizi bir kez daha açıklayacağız.
*7 ve 8 Mart günlerinde tüm illerde kadın örgütleriyle, emek meslek örgütlerinden, siyasi partilerden ve söyleyecek sözü olan tüm kadınlarla, miting alanlarında buluşacağız.
Değerli Basın Emekçileri,
25 Kasım’dan bu yana sürdürdüğümüz ”EŞİT VE ÖZGÜR YAŞAMAK İSTİYORUZ!” kampanyası çerçevesinde bir dizi çalışma yürüttük. Bu kampanyanın içerisinde yer alan çalışmalardan birisi de neoliberal politikalar sonucu esnek, güvencesiz sömürü koşulları altında çalışmak zorunda kalan kadın emekçilerin sorunlarını tespit etmek için bir anket çalışması yapmak ve bu çalışmanın ortaya çıkardığı tespitlerden hareketle bir mücadele programı ortaya çıkarmaktı. Bugün sizlerle, yaptığımız bu çalışmanın sonuçlarını da paylaşmak istiyoruz.
Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) olarak, “İş yerinde Kadın Emekçilerin Temel Sorunları Araştırması” kapsamında 25 Aralık 2019 – 15 Şubat 2020 tarihleri arasında web tabanlı bir anket uyguladık.
Bu araştırmayı, Türkiye’de kadına yönelik ayrımcılık, şiddet ve mobbingin kamu emekçisi kadınlara yönelik boyutlarını tespit etmek, kamu emekçisi kadınların çalışma yaşamında karşılaştığı temel sorunları ve talepleri açığa çıkarmak amacıyla gerçekleştirdik. 62 ilden, 84 farklı meslek grubundan 1.792 kadın katılımcının yanıt verdiği anketimizin sonuçları aşağıdaki gibidir.
*Araştırma Katılımcılarının Profili
1. Kadro Dağılım Durumu
Kadro Durumu | Sayı | Oran |
Memur (657-4/a) | 1.464 | 81,7% |
Sözleşmeli (657- 4/b) | 162 | 9,0% |
Diğer | 92 | 5,1% |
İşçi (657- 4/d) | 74 | 4,1% |
Genel Toplam | 1.792 | 100,0% |
Ankete katılanların kadro dağılımına göz attığımızda yüzde 82’si 4a’lı memur statüsünde, yüzde 9’u sözleşmeli, yüzde 4’ü 4/d li (taşerondan kadroya geçenler) ve yüzde 5’i diğer statülerdendir.
Bu dağılım bize iş güvencesinin fiilen ortadan kaldırıldığı OHAL dönemi sonrasında hukuken son bulsa da adeta kalıcı hale getirilmiş OHAL rejiminin iş yerlerinde oluşturduğu korku ve baskı ortamına dair önemli ipuçları sunmaktadır. Güvencesiz istihdam edilenlerin duygu ve düşüncelerini ifade etmekte kadrolu memurlara göre daha çekinceli oldukları gözlenmiştir.
2. Eğitim Durumu
Eğitim Durumu | Sayı | Oran |
Lise altı | 19 | 1,1% |
Lise ve dengi | 68 | 3,8% |
Ön lisans | 170 | 9,5% |
Lisans | 1.240 | 69,2% |
Lisans üstü | 295 | 16,5% |
Genel Toplam | 1.792 | 100,0% |
Ankete katılanların eğitim durumuna göre yüzde 16’sı lisans üstü, yüzde 69’u lisans, yüzde 9’u ön lisans ve yüzde 5’i lise ve altı düzeyindedir.
3. Medeni Durum
Medeni Durumu | Sayı | Oran |
Evli | 1.089 | 60,8% |
Bekar | 655 | 36,6% |
Boşanmış | 34 | 1,9% |
Diğer | 14 | 0,8% |
Genel Toplam | 1.792 | 100,0% |
Anket katılımcılarının yüzde 61’i evli, yüzde 36’sı bekâr ve yüzde 2’si boşanmış olduğunu ifade etmiştir.
4. Yaş Durumu
Yaş Grubu | Sayı | Oran |
17-25 | 48 | 2,7% |
26-35 | 553 | 30,9% |
36-45 | 675 | 37,7% |
46-55 | 469 | 26,2% |
55 Üzeri | 47 | 2,6% |
Genel Toplam | 1.792 | 100,0% |
Katılımcıların yüzde 94’ü 25-55 yaş aralığındadır.
5. Katılımcıların Kamu Hizmeti Bölümleri
Kamu Hizmeti Grubu | Sayı | Oran |
Büro Hizmetleri | 296 | 16,5% |
Diğer Hizmetler | 64 | 3,6% |
Eğitim Öğretim Hizmetleri | 741 | 41,4% |
Mimar-Mühendis -Teknik Hizmetler | 118 | 6,6% |
Sağlık ve Sosyal Hizmetler | 573 | 32,0% |
Genel Toplam | 1.792 | 100,0% |
Araştırmaya katılanlara iş yerlerinde icra ettikleri meslekler sorulmuş ve bu veriden kamu hizmeti grupları tasnif edilmiştir. Bu kapsamda katılımcıların yüzde 41’i “eğitim-öğretim hizmetleri” grubundan, yüzde 32 si “Sağlık ve Sosyal Hizmetler” meslek grubundan, yüzde 17’si iş yerlerinde büro iş ve işlemleri ile ilgili meslekler grubundan ve yüzde 7’si de mimarlık, mühendislik, vb. teknik meslekler grubundandır. Her ne kadar veriler meslek gruplarının cinsiyete göre dağılımına ilişkin anlamlı bir sonuç sunmak için yetersiz olsa da gerek konfederasyonumuzun üye kayıtları gerekse de meslek gruplarına göre cinsiyet dağılımı verileriyle uyum gösterdikleri görülmüştür. Buna göre kadınlar eğitim ve sağlık başta olmak üzere hizmet sektöründe daha yoğun yer almaktadır ve bu durum milletin, iş gücünün, toplumun yeniden üretiminde gelenekselleşmiş toplumsal cinsiyet rollerine uygun işlerde kadın istihdamının daha fazla olduğu tespitiyle de uyum göstermektedir.
6. Katılımcıların İlleri
Katılımcıların İlleri | Sayı | Oran |
İSTANBUL | 315 | 18% |
DİYARBAKIR | 238 | 13% |
İZMİR | 183 | 10% |
ANKARA | 166 | 9% |
MUĞLA | 68 | 4% |
BURSA | 64 | 4% |
KOCAELİ | 63 | 4% |
MERSİN | 54 | 3% |
ANTALYA | 39 | 2% |
BATMAN | 37 | 2% |
ESKİŞEHİR | 36 | 2% |
ADANA | 32 | 2% |
HATAY | 30 | 2% |
KIRIKKALE | 30 | 2% |
GAZİANTEP | 29 | 2% |
AYDIN | 26 | 1% |
BALIKESİR | 25 | 1% |
VAN | 25 | 1% |
MARDİN | 23 | 1% |
AMASYA | 23 | 1% |
ELAZIĞ | 20 | 1% |
MUŞ | 20 | 1% |
ŞIRNAK | 20 | 1% |
URFA | 19 | 1% |
ZONGULDAK | 18 | 1% |
DENİZLİ | 17 | 1% |
YALOVA | 17 | 1% |
KAYSERİ | 14 | 1% |
GİRESUN | 13 | 1% |
SAKARYA | 12 | 1% |
TEKİRDAĞ | 12 | 1% |
SAMSUN | 10 | 1% |
MANİSA | 10 | 1% |
Diğer İller | 84 | 5% |
Genel Toplam | 1.792 | 100% |
62 ilden kamu emekçilerinin görüşleri derlenmiş olsa da katılımcıların yarısı İstanbul, İzmir ve Ankara gibi büyük metropol illerden oluşmuştur.
*KAMU EMEKÇİSİ KADINLARIN YAKLAŞIK YARISI İŞ YERİNDE CİNSİYETİNDEN DOLAYI AYRIMCILIĞA UĞRADIĞINI DÜŞÜNÜYOR!
Cinsiyete dayalı ayrımcılık dendiğinde ilk aklımıza gelen kadınların yalnızca kadın oldukları için uğradıkları ayrımcılıktır ve en genel tanımı da bu ayrımcılıkla mücadeleyi hedefleyen CEDAW’ın (Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi) 1.maddesinde şu şekilde yer almaktadır: ”kadınların, medeni durumlarına bakılmaksızın ve kadın ile erkek eşitliğine dayalı olarak politik, ekonomik, sosyal, kültürel, medeni veya diğer sahalardaki insan hakları ve temel özgürlüklerinin tanınmasını, kullanılmasını ve bunlardan yararlanılmasını engelleyen veya ortadan kaldıran veya bunu amaçlayan ve cinsiyete bağlı olarak yapılan herhangi bir ayrım, mahrumiyet veya kısıtlama anlamına gelecektir.” Kadınların maruz bırakıldığı her tür ayrımcılık ve şiddeti görünür kılmak açısından bu tanım son derece önemlidir.
Kadınlara yönelik ayrımcılığın evde, işte, sokakta farklı boyutlarıyla yaşandığı bilinmektedir. Ataerkil toplum yapısı, son yıllarda ülkemizde ve dünyada hızla artan ve neoliberal politikaların meşruiyet dayanağı olarak güçlendirilen muhafazakarlaşmayla birlikte özellikle çalışma yaşamında yaşanan cinsiyete dayalı ayrımcılık derinleştirmekte ve yaygınlaşmaktadır. İşe alımlardan, atama ve terfilere, cinsiyete dayalı iş bölümünden, ücret eşitsizliğine pek çok ayrımcılık biçimine maruz kalan kadınların ücretli istihdamda ve kamusal alanda var olması gittikçe zorlaşmaktadır. Aileyi kutsayan ve kadının yerinin evi olduğu algısıyla hareket eden siyasal iktidarın bunu bir devlet politikasına dönüştürmesi kamu kurumlarında da bu ayrımcılığın güçlenmesine neden olmaktadır.
Araştırmamıza katılanların yüzde 48′ i iş yerlerinde cinsiyetlerinden dolayı ayrımcılığa maruz kaldıklarını düşünmektedir.
İş yerinde cinsiyetinizden dolayı ayrımcılığa maruz kaldığınızı düşünüyor musunuz?
Evet Diyenler | HayırDiyenler | Toplam | Evet DiyenlerinOranı | ||
Kadro | Memur (657-4/a) | 681 | 783 | 1.464 | 47% |
Sözleşmeli (657- 4/b) | 86 | 76 | 162 | 53% | |
Diğer | 54 | 38 | 92 | 59% | |
İşçi (657- 4/d) | 37 | 37 | 74 | 50% | |
Genel Toplam | 858 | 934 | 1.792 | 48% | |
Eğitim | Lisans | 576 | 664 | 1.240 | 46% |
Lisans üstü | 166 | 129 | 295 | 56% | |
Lise altı | 6 | 13 | 19 | 32% | |
Lise ve dengi | 32 | 36 | 68 | 47% | |
Ön lisans | 78 | 92 | 170 | 46% | |
Genel Toplam | 858 | 934 | 1.792 | 48% | |
Medeni Durum | Bekar | 376 | 279 | 655 | 57% |
Boşanmış | 23 | 11 | 34 | 68% | |
Diğer | 7 | 7 | 14 | 50% | |
Evli | 452 | 637 | 1.089 | 42% | |
Genel Toplam | 858 | 934 | 1.792 | 48% | |
Yaş Grubu | 17-25 | 22 | 26 | 48 | 46% |
26-35 | 280 | 273 | 553 | 51% | |
36-45 | 341 | 334 | 675 | 51% | |
46-55 | 193 | 276 | 469 | 41% | |
55 Üzeri | 22 | 25 | 47 | 47% | |
Genel Toplam | 858 | 934 | 1.792 | 48% |
.
İş yerinde ayrımcılığa uğradığını düşünen kadın çalışanların kadro durumuna bakıldığında, iş güvencesi daha az olanlar arasında ayrımcılığa uğradığını düşünenler daha fazladır.
Eğitim düzeyi arttıkça, ayrımcılığa uğradığını düşünen kamu çalışanı sayısı artış göstermektedir. Başka bir ifade ile eğitim düzeyi arttıkça ayrımcılık konusundaki farkındalık da artmaktadır.
Kamu çalışanı kadınların ayrımcılık algısı ile ilgili dikkat çeken başka bir nokta ise sayısı az olmakla birlikte boşanmış olanlar arasında ayrımcılığa uğradığını düşünenlerin oranının, medeni durumu farklı olan diğer kamu çalışanlarına göre belirgin bir şekilde yüksek olmasıdır. Bu sonuç bize, geleneksel ahlak anlayışıyla hareket ederek, patriyarkal aile yapısını sürekli olarak kutsayan, kadınları yalnızca aile içerisinde tanımlayan, boşanarak bağımsız ve kendi ayakları üzerinde durmayı seçen kadınları hedef gösteren erkek egemen aklın ve bu anlayışla kendini var eden siyasal iktidarın kamu kurumlarında ayrımcılığı nasıl beslediğini bir kez daha ortaya çıkarmaktadır.
Kadına yönelik ayrımcılığı ortadan kaldırmanın en önemli yolu toplumsal cinsiyet eşitliğini ana akımlaştıran politikaların ve uygulamaların bir an önce hayata geçirilmesidir. Ancak bildiğiniz gibi mevcut iktidar bu kavramı bir tehlike unsuru olarak sunmakta ve ”fırsat eşitliği” gibi kavramlarla çeşitli oyalama yöntemlerine başvurmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitliği kavramının son yıllarda MEB ve YÖK tarafından tutum belgelerinden ve yönetmeliklerden çıkarılması hangi zihniyetle yol alındığının bir göstergesidir. Eşitsizliği fıtrat olarak normalleştiren bu anlayıştaki ısrarın, çalışma yaşamında kadınların gün geçtikçe daha fazla ayrımcılığa maruz kalmasından başka bir sonuç doğurması mümkün değildir.
*Kamu emekçisi kadınlar, iş yerinde şiddete maruz kaldığını düşünüyor! En büyük sorun mobbing ve yasal hakların kullanılmasının engellenmesi.
“İş yerinizde aşağıdaki durumlardan en az bir kere maruz kaldığınızı düşündüğünüz seçenekleri işaretleyiniz”
Araştırma kapsamında katılımcılara “Mobing, Fiziki-Cinsel-Sözlü taciz, Yasal hakların kullanımının engellenmesi ve Kariyer/yükselmede ayrımcılık” durumlarına maruz kalıp kalmadıkları sorulmuştur. Birden fazla şıkkın işaretlenebildiği bu soruda katılımcıların yüzde 92’si en az bir haksız duruma maruz kaldığını ifade etmiştir.
Kamu çalışanı kadınların yarısından fazlası (%59) iş yerinde mobbinge uğradığını düşünüyor. Mobbingi, izin, örgütlenme vb. gibi yasal haklarını kullanırken engellenme (%39);
kariyer ve yükselmede ayrımcılık (%34);
sözlü taciz %28 izliyor.
- MOBİNG
Sayı | Oran | |
Mobbing | 1.061 | 59% |
Genel Toplam* | 1.792 | 100% |
Bilindiği üzere neoliberal politikalar doğrultusunda kamuda başlatılan dönüşüm sürecine AKP hükümetleri tarafından hız kazandırılmıştır. Kamudaki istihdam modeli bir yandan esnek ve güvencesiz bir yapıya dönüştürülürken, diğer yandan kamusal hizmetler piyasa koşullarına terk edilmiştir. Kamudaki bu planlı dönüşümün en önemli hedefi elbette ki, daha ucuz işgücüne imkân yaratmak ve kölece çalışmaya rıza üretmektir. İşsizlik oranlarının rekor seviyelere tırmandığı bugünlerde, işsiz kalma ve gelecek kaygısı eşitsizlik ve kölelik koşullarını dayatan önemli bir unsurdur.
Mobbing ve ayrımcılığın tüm kamu emekçilerini olumsuz etkilediği gerçekliğiyle birlikte, ataerkinin yarattığı toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklı olarak kadın emekçiler, daha çok mobbing ve ayrımcılığa uğrarken, etkilerini de daha ağır yaşamaktadır. Günümüzde uygulanan kadın düşmanı, cinsiyetçi, muhafazakâr, milliyetçi söylem ve politikalar var olan cinsiyet eşitsizliğini çok daha derinleştirmektedir. Kadınlar; kimliğinin, bedeninin ve emeğinin değersizleştirilmesi, ayrımcılık, söz kesme, giyim ve görünüşle dalga geçme, cinsel içerikli şakalar, cinsel tacize uzanan çeşitli biçimlerde çok daha katmerli olarak mobbing ve şiddetle karşılaşmaktadır. Taşeron, sözleşmeli, hukuksuz keyfi işten atma gibi güvencesiz çalışma koşulları, mobbing ve ayrımcılığı sineye çekmek zorunda bırakmakta, şikâyetin, örgütlenmenin ve hak aramanın da önüne geçmekte, gelinen aşamada ölüme varan sonuçlar dahi yaratmaktadır. Son üç ay içerisinde biri sözleşmeli olarak öğretmenlik yapan, diğeri kültür bakanlığına bağlı bir kurumda çalışan iki kadın arkadaşımızın uğradıkları mobbinge dayanamayarak intihar etmesi mobbingin yarattığı korkunç tabloyu göz önüne sermektedir.
- YASAL HAKLARIN KULLANIMININ ENGELLENMESİ
Sayı | Oran | |
Yasal haklarını kullanırken engellenme (İzin, Örgütlenme, Vb.) | 696 | 39% |
Genel Toplam* | 1.792 | 100% |
SÖZLÜ TACİZ
Sayı | Oran | |
Kariyer ve Yükselmede Ayrımcılık | 617 | 34% |
Genel Toplam* | 1.792 | 100% |
- FİZİKİ TACİZ
Sayı | Oran | |
Fiziki Taciz | 89 | 5% |
Genel Toplam* | 1.792 | 100% |
- CİNSEL TACİZ
Sayı | Oran | |
Cinsel Taciz | 56 | 3% |
Genel Toplam* | 1.792 | 100% |
Diğer yandan sistematik olarak artan kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin beslendiği cezasızlık politikası da tüm hızıyla devam etmektedir. İktidarın cinsiyetçi söylem ve politikalarından bağımsız olmayan eril yargı kararları, şiddeti ve istismarı meşrulaştıran yeni yasal düzenlemeler, kadınların evde, sokakta, işte daha fazla şiddetle karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Anket sonuçlarımıza da yansıdığı biçimiyle İş yerleri kadınlar için güvenli olmaktan çok uzaktadır. Başvuru mekanizmalarının yetersizliği, soruşturmaların çoğunun ataerkil cinsiyetçi yaklaşımla yürütülmesi ve cezasızlıkla sonuçlanması ve faillerin korunması gibi nedenlerden dolayı kadınların çoğunun uğradıkları şiddete karşı sessiz kalmayı tercih etmek zorunda kaldığı, şikayette bulunmaktan çekindiği bilinmektedir. Maalesef belirtmek gerekiyor ki, şiddetin asıl sonuçlarının tablolara yansıyandan çok daha fazla olduğu bir gerçeklikle karşı karşıyayız.
*Kamu işyerlerinde kreş yok denecek kadar az!
Araştırmamız kapsamında kadın çalışanlara; çalıştıkları işyerlerinde kreş olup olmadığı, yoksa kreş talep edip etmediklerini sorduk. Bu kapsamda kamu işyerlerinin yüzde 89’unde uygun bir kreş olmadığı ifade edilmiştir.
“İş Yerinizde Kreş Var Mı?” Sorusuna Verilen Yanıtlar
Evet Diyenler | Hayır | Toplam | Evet Diyenlerin | Hayır Diyenlerin | ||
Diyenler | Oranı | Oranı | ||||
Kadro | Memur (657-4/a) | 141 | 1.323 | 1.464 | 10% | 90% |
Sözleşmeli (657- 4/b) | 29 | 133 | 162 | 18% | 82% | |
Diğer | 18 | 74 | 92 | 20% | 80% | |
İşçi (657- 4/d) | 4 | 70 | 74 | 5% | 95% | |
Genel Toplam | 192 | 1.600 | 1.792 | 11% | 89% | |
Eğitim | Lisans | 108 | 1132 | 1240 | 9% | 91% |
Lisans üstü | 55 | 240 | 295 | 19% | 81% | |
Lise altı | 1 | 18 | 19 | 5% | 95% | |
Lise ve dengi | 8 | 60 | 68 | 12% | 88% | |
Ön lisans | 20 | 150 | 170 | 12% | 88% | |
Genel Toplam | 192 | 1.600 | 1.792 | 11% | 89% | |
Medeni Durum | Bekar | 87 | 568 | 655 | 13% | |
Boşanmış | 3 | 31 | 34 | 9% | 91% | |
Diğer | 1 | 13 | 14 | 7% | 93% | |
Evli | 101 | 988 | 1.089 | 9% | 91% | |
Genel Toplam | 192 | 1.600 | 1.792 | 11% | 89% | |
Yaş Grubu | 17-25 | 2 | 46 | 48 | 4% | 96% |
26-35 | 62 | 491 | 553 | 11% | 89% | |
36-45 | 67 | 608 | 675 | 10% | 90% | |
46-55 | 59 | 410 | 469 | 13% | 87% | |
55 Üzeri | 2 | 45 | 47 | 4% | 96% | |
Genel Toplam | 192 | 1.600 | 1.792 | 11% | 89% |
Ankete katılan kamu çalışanı her yüz kadından sadece 11’inin iş yerinde kreş var. Yüzde 5’lik oranla İşçi statüsünde çalışan kadınlar kreş hizmetinden en az faydalanan grup içerisinde yer alıyor. Eğitim durumuna göre bakıldığında, lisansüstü eğitim almış kamu çalışanı kadınların iş yerlerinde, diğer kamu çalışanı kadınları göre biraz daha yüksek oranda kreş bulunduğu görünmektedir.
Bilindiği üzere erken çocukluk döneminde çocuklara sunulan bakım ve eğitim hizmetleri, çocuğun ileriki yaşlarda kazanacağı davranışsal ve bilişsel gelişimine temel oluşturmasına rağmen ülkemizde kamusal olması gereken bu hizmet yok denecek kadar azdır.
Neoliberal politikaların kamudaki yansımalarından birisi de kamu hizmetlerinin kar amaçlı bir bakışla ele alınması ve piyasalaştırılmasıyla birlikte, ek maliyet unsuru olarak görülen kamu kreşlerinin kapatılması ya da özel sektöre devri olmuştur. Halihazırda kadınların istihdamda yer almalarının ve istihdam içerisindeyken daha verimli çalışmalarının önündeki en büyük engel çocuk bakım hizmetlerinin yetersizliğidir. Devlet kendi sorumluluğundan kaçarak ev ve bakım sorumluluklarını daha iyi yerine getirmesi için kadın emekçilere esnek ve yarı zamanlı çalışma seçeneği dayatmaktadır. Çocuk bakım hizmetleri ebeveynlerin ve devletin ortak sorumluluğunda yürütülmesi gerekirken yalnızca kadınların omzuna yüklenmek istenmektedir. Bakım hizmetlerini evde kendisi yapan kadınlara çok cüzi miktarlarda teşvik verilmesi, kreşlerle ilgili olarak özel sektörün önünün açılması politikasının istihdam strateji belgelerine girmesi gibi politika üretimleri de bu doğrultuda işlemektedir. Bugün çok büyük kısmı asgari ücret ve altında ve görece düşük gelir sahibi olan kadınların özel kreş ücretlerini karşılaması neredeyse imkansızdır. Bu durum birçok kadını da iş yaşamından koparak bakım yükünü karşılamak üzere eve dönmeye itmektedir.
KAMU ÇALIŞANI KADINLAR KREŞ TALEP EDİYOR!
İş Yerinde Kreş Olmayanlara Sorulan “İş Yerinizde Kreş Açılmasını İster Misiniz?” Sorusuna Verilen Yanıtlar
Evet Diyenler | HayırDiyenler | Toplam | Evet DiyenlerinOranı | ||
Kadro | Memur (657-4/a) | 1.412 | 63 | 1.475 | 96% |
Sözleşmeli (657- 4/b) | 127 | 17 | 144 | 88% | |
Diğer | 69 | 11 | 80 | 86% | |
İşçi (657- 4/d) | 57 | 15 | 72 | 79% | |
Genel Toplam | 1.665 | 106 | 1.771 | 94% | |
Eğitim | Lisans | 1.183 | 62 | 1.245 | 95% |
Lisans üstü | 251 | 10 | 261 | 96% | |
Lise altı | 18 | 3 | 21 | 86% | |
Lise ve dengi | 55 | 15 | 70 | 79% | |
Ön lisans | 158 | 16 | 174 | 91% | |
Genel Toplam | 1.665 | 106 | 1.771 | 94% | |
Medeni Durum | Bekar | 556 | 46 | 602 | 92% |
Boşanmış | 29 | 2 | 31 | 94% | |
Diğer | 11 | 2 | 13 | 85% | |
Evli | 1.069 | 56 | 1.125 | 95% | |
Genel Toplam | 1.665 | 106 | 1.771 | 94% | |
Yaş Grubu | 17-25 | 31 | 18 | 49 | 63% |
26-35 | 502 | 32 | 534 | 94% | |
36-45 | 634 | 25 | 659 | 96% | |
46-55 | 429 | 26 | 455 | 94% | |
55 Üzeri | 69 | 5 | 74 | 93% | |
Genel Toplam | 1.665 | 106 | 1.771 | 94% |
*Kamu çalışanı kadınların yüzde 94’ü iş yerlerinde kreş açılmasını talep ediyor. Kreş, her yaş grubundan, her statüden ve her meslek grubundan kamu çalışanı kadının ortak talebidir!
KESK olarak yıllardır temel taleplerimizden biri olan kreş talebinin haklılığı bu anket sonuçlarıyla yeniden ortaya çıkmıştır. Kreşin ebeveyn ve çocuk hakkı olduğu gerçeğinden hareket edilerek yeni politika geliştirilmeli, kapatılan tüm kamu kreşleri yeniden açılmalı, İş yerlerindeki çalışma düzeni, kadınların ve erkeklerin çocuklarına bakma yükümlülüğüne uygun şekilde düzenlenmelidir.
*Ücretli doğum izni yetersiz görülüyor!
Çocuk bakım hizmetlerinin yetersizliğiyle birlikte düşünüldüğünde mevcut doğum öncesi 8 ve doğum sonrası 8 hafta olan yasal doğum izni, yeni doğum yapmış çalışan kadınlar için yeterli değildir. Birçok kamu emekçisi kadın için zorlu bir dönem olan doğum sonrasında bebek ve anne bakımı için ücretli doğum izni süresinin uzatılması gerekmektedir. Araştırmamıza katılan kadınların yüzde 51’i ücretli doğum izninin 32-44 hafta arasında olması gerektiğini, yüzde 28’i 16-31 hafta arasında olması gerektiğini, yüzde 21’i ise 45 hafta ve üzerinde olması gerektiğini ifade etmiştir.
Ücretli doğum izninin toplamda en az kaç hafta olması gerektiğini düşünüyorsunuz?
Önerilen Doğum İzni Süresi | Öneren Kişi Sayısı | Öneren Kişi Sayısının Toplama Oranı |
16 Hafta | 32 | 2% |
20 Hafta | 39 | 2% |
24 Hafta | 301 | 17% |
26 Hafta | 1 | 0% |
30 Hafta | 128 | 7% |
32 Hafta | 878 | 49% |
36 Hafta | 8 | 0% |
40 Hafta | 4 | 0% |
42 Hafta | 2 | 0% |
45 Hafta | 1 | 0% |
48 Hafta | 25 | 1% |
52 Hafta | 194 | 11% |
52 Haftadan fazla | 149 | 8,3 % |
Diğer | 5 | 0% |
Fikrim yok | 25 | 1% |
Genel Toplam | 1.792 | 100% |
*Süt izni hakkı ihlal edilmektedir!
İş yerinizde doğum sonrası annelerin süt izni kullanımında sorun yaşanıyor mu?
Evet, Süt izni yasalara uygun kullandırılmıyor | Hayır, Yasaya uygun isteyen her anneye süt izni kullandırılıyor | Genel Toplam | “Sorun Var” Diyenlerin Oranı | ||
Kadro | Memur (657-4/a) | 376 | 713 | 1089 | 35% |
Sözleşmeli (657- 4/b) | 38 | 81 | 119 | 32% | |
Diğer | 25 | 30 | 55 | 45% | |
İşçi (657- 4/d) | 18 | 22 | 40 | 45% | |
Genel Toplam | 457 | 846 | 1303 | 35% | |
Eğitim | Lisans | 322 | 565 | 887 | 36% |
Lisans üstü | 70 | 152 | 222 | 32% | |
Lise altı | 5 | 7 | 12 | 42% | |
Lise ve dengi | 15 | 35 | 50 | 30% | |
Ön lisans | 45 | 87 | 132 | 34% | |
Genel Toplam | 457 | 846 | 1303 | 35% | |
Medeni Durum | Bekar | 143 | 252 | 395 | 36% |
Boşanmış | 4 | 13 | 17 | 24% | |
Diğer | 3 | 7 | 10 | 30% | |
Evli | 307 | 574 | 881 | 35% | |
Genel Toplam | 457 | 846 | 1303 | 35% | |
Yaş Grubu | 17-25 | 11 | 7 | 18 | 61% |
26-35 | 130 | 222 | 352 | 37% | |
36-45 | 190 | 342 | 532 | 36% | |
46-55 | 104 | 246 | 350 | 30% | |
55 Üzeri | 22 | 29 | 51 | 43% | |
Genel Toplam | 457 | 846 | 1303 | 35% |
Araştırmamıza katılan her üç kadından birisi yasal olan süt izni kullanımında sorun ve engellemelerin olduğunu ifade etmiştir.
Ücretli doğum izni sonrası işine dönen annelerin bebeklerini emzirmek için ilk 6 ayda günlük 3 saat ikinci altı ayda ise günlük 1,5 saat olmak üzere kullanabileceği “süt hakkı” birçok iş yerinde yasaya uygun kullandırılmamaktadır. Yasanın doğum yapan kadınlara tanıdığı bu hak, birçok iş yerinde ya hiç kullandırılmamakta veya kullanılması durumunda çalışana yönelik dışlayıcı tutumlar sergilenebilmektedir. “Kadrolu” memurlarda bu durum görece daha güvencesiz olanlara göre daha az yaşanmaktadır.
*Kadın Emekçiler 8 Mart’ın Resmî Tatil İlan Edilmesini İstiyor!
8 Mart, tüm dünyada, her coğrafyadan, her renkten, her dilden kadınların ataerkil kapitalizme ve yarattığı eşitsizlik, sömürü, yoksulluk ve şiddete karşı yürüttüğü mücadelenin simgesi olan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanmış uluslararası bir gündür.
Araştırmamız kapsamında katılımcı kadınların yüzde 86’sı uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü olan ve dünyada 33 ülkede resmi tatil olan 8 Mart’ın ülkemizde de tatil ilan edilmesini ve günün kadınların eşitlik ve özgürlük taleplerinin dillendirileceği etkinliklerle doldurulmasını talep etmektedir.
8 Mart’ın resmi tatil edilmesini ister misiniz?
Evet | Hayır | Genel Toplam | Evet Diyenlerin Oranı | ||
Kadro | Memur (657-4/a) | 1239 | 210 | 1449 | 86% |
Sözleşmeli (657- 4/b) | 145 | 17 | 162 | 90% | |
Diğer | 84 | 7 | 91 | 92% | |
İşçi (657- 4/d) | 68 | 6 | 74 | 92% | |
Genel Toplam | 1536 | 240 | 1776 | 86% | |
Eğitim | Lisans | 1051 | 177 | 1228 | 86% |
Lisans üstü | 250 | 42 | 292 | 86% | |
Lise altı | 18 | 1 | 19 | 95% | |
Lise ve dengi | 65 | 3 | 68 | 96% | |
Ön lisans | 152 | 17 | 169 | 90% | |
Genel Toplam | 1536 | 240 | 1776 | 86% | |
Medeni Durum | Bekar | 588 | 62 | 650 | 90% |
Boşanmış | 28 | 5 | 33 | 85% | |
Diğer | 12 | 2 | 14 | 86% | |
Evli | 908 | 171 | 1079 | 84% | |
Genel Toplam | 1536 | 240 | 1776 | 86% | |
Yaş Grubu | 17-25 | 42 | 6 | 48 | 88% |
26-35 | 489 | 63 | 552 | 89% | |
36-45 | 571 | 97 | 668 | 85% | |
46-55 | 393 | 69 | 462 | 85% | |
55 Üzeri | 41 | 5 | 46 | 89% | |
Genel Toplam | 1536 | 240 | 1776 | 86% |
Değerli Basın emekçileri,
Anket sonuçlarıyla da bir kez daha ortaya çıkmıştır ki kadın emekçiler, her biri yaşamsal değerde yığınla sorunla baş etmek durumunda kalmaktadır. Çok daha kapsamlı bir araştırma yapılması durumunda yaşanan sorunları daha derinlikli ve boyutlu ortaya çıkarmak mümkündür.
Bu çalışma aynı zamanda KESK olarak yıllardır dile getirdiğimiz sorunların, taleplerimizin, çözüm önerilerimizin ve yürüttüğümüz mücadelenin ne kadar haklı olduğunu bir kez daha ortaya çıkarmıştır. Ortaya çıkan tespitlerden hareketle önümüzdeki dönem haklı mücadelemizi, kazanıncaya kadar ısrarla sürdüreceğimizi bir kez daha ifade etmek isteriz.
Çözümü erkek egemen sistemde ve bu sistemin temsilcisi olan iktidarlarda aramıyoruz. Biliyoruz ki çözüm bizim ellerimizde, çözüm biziz. Biz yaşamın yarısı, yaşamın öznesi milyonlarız, haklı olanlarız. Gelin her birimiz haklı taleplerimizi ve mücadelemizi sahiplenelim kazanalım.
Sömürüsüz, savaşsız, yaşanabilir, laik, eşit ve özgür bir ülke ve yaşamdan yana tüm kadınları 8 Mart’ta alanlarda buluşmaya davet ediyoruz.
YAŞASIN ÖRGÜTLÜ KADIN MÜCADELESİ!
YAŞASIN KESK!