2 Kasım 2011 tarihinde, bir gece yarısı operasyonu ile yangından mal kaçırırcasına çıkarılan “663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Yapısını Düzenleyen Kanun Hükmünde Kararname (KHK)” ile düzenlenen ve bir yıl sonra, 2 Kasım 2012 tarihinde başlatılan Kamu Hastane Birlikleri (KHB) uygulaması bir yılını doldurdu. Hatırlanacağı gibi KHB uygulaması ile hastaneler işletme haline getirildi, birlikler halinde gruplandırıldı, başına bir CEO-Genel Sekreter getirilerek kar-zarar hesabına göre yönetilmeye başlandı.
Gerek 663 Sayılı KHK ve gerekse sonra oluşturulan mevzuatla da bir yıl içinde dönemler halinde ve yıl sonunda “verimlilik” değerlendirmesi yapılması, dönemler ve yıl sonunda birliklerin, yöneticilere “karne” verilmesi şeklinde değerlendirileceği açıklandı.
Uygulama bir yılını doldurdu ve CEO’lar (Genel Sekreter’ler) 2 Kasım 2013 tarihi itibarıyla, yöneticisi oldukları birlikler üzerinden değerlendirilecek, yıl sonu karnelerini alacaklar.
BİR YIL İÇİNDE NELER OLDU?
Bilindiği gibi her yıl bütçe döneminde Kamu Kuruluşları Sayıştay tarafından denetlenmekte ve denetim sonucunda hazırlanan raporlar TBMM’nin ilgili komisyonlarınca değerlendirilmektedir. Ancak; Sağlık Bakanlığı, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 8 inci maddesine dayanarak hazırlanan “Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştay’a Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar”ın 5 inci maddesi gereğince hesap dönemi sonunda Sayıştay’a gönderilmesi gereken defter, tablo ve belgelerden istenenleri Sayıştay’a ibraz etmemiş, bu nedenle mali tablo ve belgeler incelenememiş, denetim yapılamamıştır. Sayıştay Sağlık Bakanlığı ve bağlı kurumların gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğu, mali rapor ve tablolarının güvenilirliğine ve doğruluğuna ilişkin görüş bildirememiştir. Yalnızca “Döner Sermaye”, o da mevcut bilgisayar verileri üzerinden değerlendirilebilmiştir:
Sayıştay tarafından denetlenen kamu idaresinin, denetim için gerekli olan mali tablolar ile bilgi ve belgeleri zamanında Sayıştay’a sağlamaktan kaçınması; bu kurumların mali rapor ve tablolarının, gelir ve gider ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin, kanunlara ve hukuki düzenlemelere uymadığına, doğru ve güvenilir bilgi içermediğine ve sonuç olarak da yolsuzluk yapılmış olabileceğine işaret eder.
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU DÖNER SERMAYE BÜTÇESİNDE NELER OLUYOR?
Genel bütçeye ve genel idari esaslarına tabi olmayan Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu döner sermaye bütçesi denetim raporunda tespit edilen usulsüzlüklerinden bazı örnekler.
1- Kurumun bünyesinde faaliyet gösteren 983 adet döner sermaye işletmelerinin konsolide edilmiş mali tablolarının tam ve doğru olmadığı, mali tabloların birbirini doğrulamadığı, hesap kayıtlarının gerçeği yansıtmadığı görülmüştür.
2-Hastanelerin bir kısmında Sağlık turizmi ve turistin sağlığı hizmeti kapsamında elde edilen gelirlerin aykırı muhasebeleştirildiği görülmüştür.
3– Kuruma bağlı sağlık tesislerinin Kamu Haznedarlığı Genel Tebliği ve Mali Mevzuat Hükümlerine aykırı olarak; bankalarda mevduat bulundurmak karşılığında faiz haricinde menfaat temin etmek suretiyle bütçe dışı bir takım kaynaklar kullanma yolunu tercih ettiği müşahede edilmiştir.
4- Taşıt Kanuna aykırı araç kiralanması olduğu; banka kaynaklarından temsil-ağırlama niteliğinde harcama yapıldığı,
5- Banka kaynakları ile normalde bütçeden ödenmesi mümkün olmayan para cezalarının ödendiği; Banka kaynakları ile yapılan alımlarda faturaların içeriğinin açık olmadığı; Banka kanalıyla hastane hizmetleri ile ilgisi olmayan harcama yapıldığı, görülmüştür.
6- Kuruma bağlı sağlık tesislerindeki ticari alanlara ilişkin ihale işlemlerinin mevzuata uygun şekilde yürütülmediği, kira bedelleri ile elektrik, su ve ısınma giderlerine katılım paylarının tam ve zamanında tahsil edilmediği ve doğru muhasebeleştirilmediği görülmüştür.
7- Kuruma bağlı hastanelerde çalışan personele döner sermaye gelirlerinden dağıtılan ek ödemelerin hesaplanmasında yanlış yapıldığı, personele yapılan ek ödemelerle ilgili olarak bazı sağlık tesislerinde yasal mevzuatın izin verdiği en üst sınırın üstünde, genelge hükümlerinin mevzuata aykırı şekilde uygulanması nedeniyle ödeme yapıldığı görülmüştür.
8- Bazı sağlık tesisleri tarafından Medikal Ulak’a (MEDULA) girişi yapılan malzemelerin alış fiyatları ve fatura edilmesi gereken tutarlar ile faturalandırdıkları tutarlar arasında önemli farklar olduğu ve sağlık tesisleri tarafından üretilen fatura tutarlarının Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine aykırı olarak fazla gösterildiği görülmüştür.
9- Kuruma bağlı döner sermeye işletmelerinin 2012 Mali Yılı denetimi kapsamında farklı illerdeki hastanelerin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalelerinin incelenmesinde;
a) İhale dokümanında öngörülen sürede işçi ücretlerinin ödenmemesine karşın ilgili şartname ve sözleşmede hüküm altına alınan gecikme cezalarının tahakkuk ettirilmediği;
b) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde kontrol teşkilatlarının kurulmadığı,
c) İhale dokümanında ödenmesi öngörülen yemek, yol v.b nitelikteki ödemelerin hiç ödenmediği veya eksik ödendiği ve yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığı saptanmıştır.
BU KORKU,
KAMU SAĞLIK KURUMLARI’NIN SAYIŞTAY DENETİMİNDEN KAÇIRILMASI NEDEN..?
HEMEN AÇIKLANMALIDIR…
Sağlığın piyasalaşmasında önemli bir aşama olan Sağlık Bakanlığında gerçekleşen yapısal dönüşümün bir dizi yolsuzluğa kapı açtığı görülmektedir. Bu durum kabul edilemez. Bu kurumlar bir an önce kamu adına denetim görevi yapan Sayıştay’a gerekli bilgi ve belgeleri iletmeli ve bir an önce sorumlular hakkında gerekli işlemler yapılmalıdır.
Kamu Hastane Birlikleri’nin birinci yılında Sağlık Bakanlığı’nın nasıl karneler vereceğini bilmiyoruz. Ancak; sağlık çalışanları da birlikleri değerlendiriyor ve onlar da kendi notlarını verecekler. Sağlık çalışanlarının değerlendirmelerine dayanan, her birlik için ayrı ayrı ve tüm birlikler için toptan hazırlanacak olan karneleri kasım ayı içinde kamuoyu, bakanlık ve birlik genel sekreterleri ile paylaşacağız. Kamuoyuna saygıyla duyururuz. 1 Kasım 2013
EKLER:
2.Sayıştay Raporu Değerlendirme Yazısı
Türk Tabipleri Birliği (TTB)
Türk Dişhekimleri Birliği (TDB)
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES)
DİSK, Devrimci Sağlık İşçileri Sendikası (Dev Sağlık İş)
Türk Hemşireler Derneği (THD)
Türk Ebeler Derneği (TED)
Türk Psikologlar Derneği
Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (SHUD)
Tüm Radyoloji Teknisyenleri/Teknikerleri Derneği (TÜMRAD DER)
Tüm Medikal Radyoteknoloji Teknisyenleri/Teknikerleri Derneği (TMRT DER)
Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanlarının Sözü Sendikası (SÖZSEN)