Diş Protez Teknisyenlerinin iş yükünü artıran genelgenin yürürlüğünün durdurulması ve iptali için Danıştay’a dava açıldı.
Av. Öztürk Türkdoğan
Necatibey Cad. 82-13
Kızılay-Ankara
Tel: (0312) 232 61 22
DANIŞTAY BAŞKANLIĞI’NA
(Yürütmeyi Durdurma İstemlidir)
DAVACI: Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES)
VEKİLİ: Av. Öztürk Türkdoğan
DAVALI: Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu, Balgat, Ankara
D. KONUSU: Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Hastane Hizmetleri Başkan Yardımcılığı’nın 19.02.2013 tarih ve 1387 sayılı yazısı ile yürürlüğe kurulan 2013/1 sayılı genelgesinin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemidir.
ÖĞRENME TARİHİ: 25.02.2013
AÇIKLAMALAR:
Müvekkil sendika 4688 sayılı kanunun 5. maddesine göre çıkarılmış bulunan hizmet kolu yönetmeliği uyarınca Sağlık Bakanlığı’na bağlı kuruluşlarda örgütlüdür. Dava konusu genelge ile Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’na bağlı ağız ve diş sağlığı hizmet birimlerinde görevli diş protez teknisyenlerinin ortak, meşru ve güncel haklarını ilgilendiren hukuka aykırılık söz konusu olduğundan işbu davayı açmak gerekmiştir.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Hastane Hizmetleri Başkan Yardımcılığı’nın 19.02.2013 tarih ve 1387 sayılı yazısı ile yürürlüğe konulan 2013/1 sayılı genelge ile Sağlık Bakanlığı’na bağlı ağız ve diş sağlığı hizmet birimlerinde görevli diş protez teknisyenlerinin günlük yapması gereken iş miktarları önceki belirlenen iş miktarlarına oranla 3 kata kadar artırılmıştır. (Ek 1)
Bu genelge çıkarılırken çalışanların görüş ve önerileri alınmamış, çalışma koşulları göz önünde bulundurulmamıştır. Yayımlanan bu genelgenin hukuksuz, hakkaniyete aykırı ve eksiklerle dolu olduğunu düşünmekteyiz. Şöyle ki; İş miktarı belirlenirken, bir parça işi bitirmek için günde en az 7saat kesintisiz çalışma gerektiği, bu işin prova aşamaları, tekrar tekrar kapanış, diş dizimleri ve düzeltmeler gibi hususlar dikkate alınmamıştır. Diş protez teknisyenlerinin iş ortamı ile ilgili her ne kadar fiziksel düzenlemeler yapılsa da, teknolojik gelişmelerden yararlanılsa da, yüksek dikkat ve el manipülasyonu gerektiren mesleklerinde otomatik sistem veya makine gibi “bas çalıştır iş bitsin sistemi” ile çalışma imkanı yoktur. 2010 yılındaki genelge iptal edilip, yeni genelge ile parça iş sayısı belirsizleştirilerek diş protez teknisyenleri yoğun çalışmaya zorlandığı, bu tutumun teknisyenlerde ümitsizlik, kronik yorgunluk, yoğunluk, motorlu araç kazaları, hafıza ve konsantrasyon bozuklukları, iş kazaları, malpraktis, bazı cilt hastalıkları, tükenmişlik sendromu, yabancılaşma gibi sorunlara yol açtığı ve bu durumun giderek artacağı açıktır. Diş protez teknisyenleri kimyasal, biyolojik ve fiziksel etkilerin tehdidi altında çalışmaktadır. Özellikle sağlıklarını etkileyen en zararlı kimyasal madde akrilik’in tozu ve buharıdır. Akrilik’in içindeki etkin madde metil metakrilat ve başlatıcı madde benzoil peroksitin kansorojen maddelerdir.
Diş protez teknisyenlerinin çalışma ortamlarında kullandıkları onlarca maddeden dolayı, solunum sistemi hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, göz hastalıkları, slikozis, kas hastalıkları ve deri hastalıklarına yakalanma riskleri her zaman yüksektir. 16 Haziran 2004 tarihli Resmi Gazete de yayınlanan Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği, 17 Aralık 2005 tarihli Resmi Gazete de yayınlanan Diş Protez Laboratuarları Yönetmeliği ve SB Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 25.11.2008 tarih ve 44772 sayılı yazısı ile uygulamaya konulan 2008/76 sayılı genelge ile diş protez teknisyenliği meslek hastalıkları konusunda alınması gereken tedbirler belirtilmiş ve işyerlerinin ve işlerinin ağır ve tehlikeli işlerden olduğu belirtilmiştir(Ek 2).
Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 25 Haziran 2010 tarihinde yayınladığı genelge ile KHK Hastane Hizmetleri Başkan Yardımcılığının 19 Şubat 2013 tarihinde yayınladığı iki genelge arasında günlük iş miktarın süresi açısından büyük farklıklar oluşmaktadır. İki genelge arasında yaklaşık iki yıllık bir zaman dilimi olmasına rağmen, bu kadar farklılık nereden kaynaklanmaktadır. Şöyle ki;
ü 19 Şubat 2013 teki genelgede tam protez işlemleri tek çene için 122 dakika iken 25 Haziran 2010 tarihli genelge de bu süre 372 dak.
ü 19 Şubat 2013 tarihli genelgede bölümlü protez işlemleri tek çene 102 dakika iken 25 Haziran 2010 genelgesinde bu süre 320 dakikadır.
ü 19 Şubat 2013 genelgesinde İmmediat protez işlemli tek çene 102 dakika iken 25 haziran 2010 genelgesinde bu süre 320 dak.
ü 19 Şubat 2013 genelgesinde Rebezaj işlemleri tek çene 116 dakika iken 25 Haziran 2010 genelgesinde bu süre 204 dakikadır.
ü 19 Şubat 2013 genelgesinde besleme işlemleri tek çene 77 dakika iken 25 Haziran 2010 genelgesinde bu süre 194 dakikadır.
ü 19 Şubat 2013 genelgesinde tamir işleri tek çene 39 dakika iken 25 Haziran 2010 genelgesinde 95 dakikadır.
Görüldüğü gibi iş yükü oldukça fazla artırılmıştır.
Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin 144. maddesinde diş protez teknisyeninin görev ve yetkileri düzenlenmiştir. Buna göre diş tabipleri ile ağız-diş ve çene ile ilgili uzman tabiplerin hastadan almış oldukları ölçülere ve onların direktiflerine laboratuarda çeşitli protezleri hazırlamak, servis malzemesinin temizlik ve bakımını ve servisin düzenini sağlamak, kayıtları ve istatistikleri tutmak, gereğince diş tabibine veya uzmana yardımcı olmak diş protez teknisyeninin görev ve yetkileri olarak tanımlanmıştır. Görüldüğü gibi doğrudan doğruya birlikte çalıştığı diş tabibi veya uzman diş tabibinin yardımcı konumunda olan diş protez teknisyeninin yapacağı iş miktarlarını önceden bir genelge belirlemek yönetmeliğin 144. maddesine açıkça aykırıdır.
Yukarıda etraflıca anlatıldığı gibi diş protez teknisyenlerinin çalışma koşulları ağır ve tehlikeli işlerden sayılmıştır. Bu teknisyenlerin düzenli olarak sağlık kontrollerinden geçirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla tıpkı bir makine gibi önceden ne kadar iş yapacaklarının belirlenmiş olması, sağlıklarını tehlikeye atacak derecede çalışmalarını sağlayarak bizzat teknisyenleri riske etmektedir. Konuyla ilgili olarak diş protez teknisyenlerinin çalışma ortamı ve meslek hastalıklarıyla ilgili Dr. Derya Özdemir’in doktora tezi, Diş Protez Teknisyeni Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’nin hazırlamış olduğu görüşler, Dr. Senem Karabıyık’ın uzmanlık tezi ve çeşitli bilimsel makaleler ekte sunulmuştur. (Ek 3)
Dava konusu genelge metnine bakıldığında, diş protez teknisyenlerinin iş yükünün 2003 yılından itibaren düzenlenerek önce 2006 yılında, ardından 2010 yılında ve işbu genelge ile de 2013 yılında sürekli artırıldığı görülmektedir. Son on yıldaki teknolojik gelişmeler diş protez teknisyenlerinin iş yükünü yaklaşık 3 kat artıracak düzeyde gelişmemiştir. Diş protez teknisyenleri robot kullanmamaktadır. Her türlü iş riskine maruz kalarak diş tozları, çeşitli kimyasallar ve bunların yarattığı tozlu ve gazlı ortamda çalışmalarını sürdürmektedirler. Yaptıkları işle ilgili sürekli prova almak ve provaya göre ellerindeki malzemeyi yeniden işlemek durumundadırlar. Bütün bu hususlar gözetilmeden sanki robot çalıştırır gibi kararlar alınması Sağlık Bakanlığı’nda performans sisteminin geldiği kötü aşamayı göstermektedir. Sağlıkta önemli olan nitelikli iş üretmek ve nitelikli hizmet vermektir. Hasta memnuniyeti ölçülmeden sadece yapılan iş üzerinden değerlendirme yapılması hasta hakları bakımından da açıkça hukuka aykırıdır.
Sonuç itibariyle diş protez teknisyeni, yardımcı olarak görev yaptığı diş tabibi veya uzman diş tabibinin direktiflerine göre çalışmaktadır. Tüm bu hususlar gözetilerek sebep ve amaç yönünden hukuka aykırı olan dava konusu genelgenin iptali gerekmektedir.
YÜRÜTMEYİ DURDURMA SEBEPLERİ: 2577 sayılı kanunun 27. maddesindeki koşullar oluştuğundan, dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulması gerekmektedir.
DELİLLER: Ekteki belgeler ve diğer deliller.
HUKUKSAL SEBEPLER: Danıştay Kanunu, İYUK, Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği, Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği, Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 25.11.2008 tarih ve 44772 sayılı 2008/76 numaralı genelgesi ve diğer hukuksal mevzuat.
İSTEM SONUCU: Dava konusu genelgenin yürütülmesinin durdurularak iptal edilmesine, yargılama harç ve giderleri ile avukatlık vekalet ücretinin davalı idare üzerine bırakılmasına karar verilmesini saygıyla dilerim. 19.04.2013
Av. Öztürk Türkdoğan
EK: Onanmış Vekaletname
3