İlaç araştırmalarıyla ilgili etik kurullarında din adamı görevlendirilmek isteniyor.
Sağlık Bakanlığı, özel sağlık kurumlarında klinik araştırma yapılmasına olanak tanıyan bir tasarı hazırladı. Gerekli altyapı ve kriterleri taşıyanlar üzerinde araştırma yapılabilmesini öngören taslak, etik kurullarla ilgili de yeni düzenlemeler getiriyor. Taslak metnin kendisi kamuoyuyla paylaşılmamış, ancak yapılan açıklamalarda taslağın içeriği su yüzüne çıkmıştır.
Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürü Mahmut Tokaç mevcut yönetmeliğe göre, yerel etik kurulların araştırmanın yapılacağı hastanede kurulduğunu belirterek, tasarıda farklı hastanelerden uzmanların yer alacağı bağımsız bölgesel etik kurulların oluşturulmasının öngörüldüğünü belirtmiştir. Yine Tokaç yaptığı açıklamada “özel sağlık kurumlarının klinik araştırma yapabilmesi için Bakanlıktan izin çıktığını belirtmektedir. Etik kurul, sadece araştırma yapılan hastane için değil, içinde din adamı ve esnafın da bulunduğu bağımsız ve bölgesel yapıda oluşturulacak. Taslak ile birlikte çocuklar üzerinde de araştırma yapılabilecek, mevcut durumda başvurulara sadece tıbbi bakış açısıyla yaklaşılıyor, Yeni düzenlemeyle hem hukukçu, hem din adamı, hem de diğer üyelerin gözüyle de bakılabilecek.
Etik kurullarla ilgili olarak Klinik Araştırmalar Yönetmeliği’yle aynı anda ayrı bir mevzuat çıkarılacak” Şu anda yürürlükte olan; 29 Ocak 1993 tarihli 21480 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik” ile uluslararası standartlara uygun kliniklerde ilaç araştırmaları yapmanın yasal temelleri oluşturulmuştur. Sağlık Bakanlığı tarafından 1995 yılı sonunda İyi Klinik Uygulamalar Kılavuzu ve beraberinde de İyi Laboratuar Uygulamaları Kılavuzu uygulamaya konulmuştur. Bu yönetmelik ve kılavuzlar ile araştırmalarda yer alacak olan araştırıcıların ve gönüllülerin yasal hakları güvence altına alınmıştır.
Yürürlükte olan yasalara göre İlaç Araştırmalarının yalnızca Eğitim Hastaneleri ve Tıp Fakültelerinde yapılma zorunluluğu bulunmaktadır. Bakanlıkça hazırlanan taslakta bu zorunluluk ortadan kaldırılarak, özel sağlık kurumlarında klinik araştırma yapılmasının yolu açılmaktadır. Yeni düzenlemeyle içinde din adamı ve esnafın da bulunduğu bir etik kurulunun ilaç araştırmalarındaki gönüllülerin/hastaların esenliğini ve haklarını ne kadar koruyacağı kamuoyunun takdirlerine bırakıyoruz.
Bilimsel araştırmaların yürütülmesindeki kurallara uyulup-uyulmadığını uluslar arası standartlar çerçevesinde denetleyen etik kurullarda görev alacak din adamları ne iş yapacaklardır?Bu sorunun cevabını Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Eski Üyesi Doç. Dr. İsmail Karagöz şöyle vermektedir: “Bir ilahiyatçı olarak, ilahiyat temsilcisinin o kurulda olmasını isterim, ilahiyatçı değil de doktor olsaydım yine isterdim. İşin ahlak boyutu olduğu için bir ilahiyatçı, haram maddelerin ilaçta kullanılmasının uygun olup olmaması hususunda görüş bildirilebilir.”Bu durumda, kurulun üyesi olan bir din adamının fetvasına göre; yalnızca alkolde çözülen bazı glikozitlerin, kimyasal maddelerin ilaç yapımında kullanılmasına uygun görmemesi halinde, bu ilaçlar yapılmayacak mıdır?
AKP hükümeti yapmaya çalıştığı bu yasal değişikliklerle, ülkemizde faaliyet yürüten uluslar arası ilaç şirketlerin her türlü denetimden uzak istedikleri gibi klinik araştırmaları yaptıkları, insanlarımızın ilaç maymununa çevrildiği bir sağlıksızlık ortamı yaratılmak isteniyor.
Etik kurullarında din adamlarına yer verilmesi çağdışı bir yaklaşımdır! MERKEZ YÖNETİM KURULU
8. 01.2008